Önsöz
Ülkenin dört bir yanından eğitimciler ve öğrencilerinin emekleriyle oluşturuldu bu eser. Öğrencilerimiz yitip giden halk öykülerimizi önce araştırdılar, gün yüzüne çıkarıp özümsediler, sonra satırlara döküp anlattılar minik kalplerine yansıyanları. Türkiye'nin 7 bölgesinden 92 öğrenciyle çıktık bu yola. Öğretmenleri olarak bu yolda rehber olduk onlara, güzergahı onlar seçti, okudu, yazdı, çizdi.
Evet, öğrencilerimiz hem okudular hem araştırdılar hem yazdılar hem de illüstratör olup yazdıklarını resimleriyle desteklediler. Görme engelli okurlarımız için de çalışmamızı sesli kitap haline getirdik. Öğrencilerimiz yine kendileri seslendirdiler yazdıklarını. Milli kültürümüzün bahçesinden topladığımız çiçeklerle yaptığımız bu buketi siz okurlara sunuyoruz, mis kokulu okumalar dileriz.
İçindekiler:
1.Bölüm: EGE BÖLGESİ HİKAYELERİ ................................................ 12
-İzmir'in Kavakları (Bade G.) ........................................................................... 14
-Yoncalı Efsanesi (İrem T.) ............................................................................. 17
-Ah Bir Ataş Ver (Mert T.) ............................................................................. 21
-Eklemedir Koca Konak (Poyraz R.) .............................................................. 25
-Deniz Üstü Köpürür (Nehir E.) ...................................................................... 28
-İki Keklik Bir Kayada Ötüyor (Nazlı B.) ..................................................... 33
-Şu Dalmadan Geçtin Mi? (Efe G.) .............................................................. 37
-İzmir'in Kuruluş Efsanesi (Arel B.) ............................................................. 40
-Sobalarında Kuru Meşe (Kerem U.) ............................................................ 46
-Ayı Taşı Efsanesi (Büşra Ç.) ....................................................................... 49
-Kız Kumu Efsanesi (Balım H.) .................................................................... 51
-Genç Osman Türküsü (Zeynep Duru Ö.).................................................... 53
-Çökertme (Asrın Hayal Ş.) ...................................................................... 56
-Kerimoğlu (Defne M.) ............................................................................... 59
-İslamoğlu (Ada Sude A.) .......................................................................... 63
-Ormancı (Nil A.) ........................................................................................ 67
-Cemile'min Gezdiği Dağlar Meşeli (Yağmur Cansın B.) ................... 70
2.Bölüm: KARADENİZ BÖLGESİ HİKAYELERİ ......................... 76
-Sarıçiçek Köy Odaları (Hafsa Kevser T.) ............................................. 77
-Gümüşkız Efsanesi (Ali Efe Ç.) ............................................................. 83
-Ecel Taşı Hikayesi (Eylül Cemre K.) .................................................... 87
-Tomara Şelalesi'nin Efsanesi (Hiranur B.) .......................................... 91
-Çağırgan Baba (Didem Sümeyye S.) .................................................... 97
-Kabaköy Ayasofya Camii (Zeynep B.) ................................................ 102
3.Bölüm: AKDENİZ BÖLGESİ HİKAYELERİ ........................................ 120
-Yayladaki Yörük (Mahmut Emre A.) ................................................................ 122
-Asi Nehri (Efe Ö.) ................................................................................................ 126
-Defne Ağacının Öyküsü (Nisa Nur Ö.) ............................................................ 130
-Adamdaş Efsanesi (Yasin Efe C.) ................................................................... 134
-Lokman Hekim (Yusuf Cumali E.) ................................................................... 138
-Gürlek Kız (Hüseyin Ç.) ..................................................................................... 142
4.Bölüm: İÇ ANADOLU BÖLGESİ HİKAYELERİ ................................................. 146
-Ağ Gelin (Belinay K.) ......................................................................................... 147
-Cemal'im Türküsü (Yiğit Ali T.) ...................................................................... 150
-Ceviz Oynamaya Gelmiş Odama (Zeynep T.) .............................................. 152
-Yozgat Sürmeli Türküsü Hikayesi (Emirhan B.) .......................................... 155
-Gesi Bağları (Elif Sena Ö.) ............................................................................... 159
-Erciyes Efsanesi (Nehir P.) ............................................................................. 162
-Hastane Önünde İncir Ağacı (Hakan Ö.) ...................................................... 165
-Kız Oğlan Taşı (Eymen Efe Ç.) ....................................................................... 168
-Kızlar Sinisi (Ahmed Bilal S.) .......................................................................... 171
5.Bölüm: DOĞU ANADOLU BÖLGESİ HİKAYELERİ 1 ....................... 174
-Karakoyun Deresi ve Hızmalı Köprü Efsanesi (Ali Kaan A.) .................... 176
-Yılan ve Aslan Efsanesi (Aynur K.) ............................................................... 182
-Yedi Uyurlar Efsanesi (Aysuna Nevra P.) ..................................................... 186
-Gelin Geldi Efsanesi (Bahar Eylül Ş.) ............................................................ 194
-Çayda Çıra Efsanesi (Ebrar Ö.) ...................................................................... 198
-Malatya Bey Dağı Efsanesi (Kayra Melis B.) .............................................. 204
-Balkayalar Efsanesi (Nujen Nur S.) ................................................................ 210
6.Bölüm: DOĞU ANADOLU BÖLGESİ HİKAYELERİ 2 ....................... 218
-Kırmızı Gül Demet Demet (Zeynep Azra D.) ................................................ 219
-Huma Kuşu (M.Kağan Ö.) .................................................................................... 225
-Sarı Gelin (Hazal İ.) ............................................................................................. 229
-Abdurrahman Gazi Hikayesi (M.Ahsen Y.) ..................................................... 232
-Külhancı Baba Hikayesi (Kadir Asaf A.) ........................................................ 235
-Bebeğin Beşiği Çamdan (Alya K.) .................................................................... 239
-Aşık Reyhani - Gidirem Hikayesi (M.Eren P.) ............................................... 244
-Güllü Kız (Elif Su G.) ........................................................................................... 248
-Pınar Başından Bulanır (Kayra Efe E.) ........................................................... 251
7.Bölüm: MARMARA BÖLGESİ HİKAYELERİ 1 ................................... 254
-Ağlatan Çınar Hikayesi (Tarık A.) .................................................................... 255
-Deli Ayten (Ece H.) .............................................................................................. 259
-Çekirge Sultan Hikayesi (Yusuf U.) .................................................................. 262
-Altın Taş Efsanesi (Kerem Ç.) ........................................................................ 265
-Sarı Kız Oylat Hikayesi (Ecrin Su T.) ............................................................ 271
-Hayme Ana Hikayesi (Mustafa Can B.) ........................................................ 276
-Geyikli Baba - Sultan Baba Efsanesi (Ömer A.) ........................................ 281
-İnegöllü Kahraman Çocuk Durmuş'un Hikayesi (Hüseyin Ö.) ................... 286
-Karagöz ve Hacivat (Almina B.) ...................................................................... 291
8.Bölüm: DOĞU ANADOLU BÖLGESİ HİKAYELERİ 3 ...................... 294
-Munzur Baba Efsanesi (Aylin Ela G.) ............................................................ 295
-Sarıkamış Hikayesi (Yiğit Efe K.) ................................................................... 299
-Balıklıgöl Efsanesi (Zühre T.) .......................................................................... 303
-Bitlis'te Beş Minare (Kemal B.) ...................................................................... 307
-Kırklar Dağı Efsanesi (İdil Ö.) ......................................................................... 310
-İki Yollu Minare Efsanesi (M.Yusuf B.) ......................................................... 314
-Yedi Kardeşler Burcu (Muhammed D.) ............................................................ 317
-Malabadi Köprüsü (Adar S.) ............................................................................... 320
-Yemen Türküsü'nün Hikayesi (Burak Berat B.) ............................................. 324
-Gölge İle Gelen Şahmeran Efsanesi (Zühre K.) ............................................ 329
-Siyabend ve Xece (Ümmü Gülsüm A.) ............................................................. 336
-Mem U Zin (Emir Civan A.) ............................................................................... 345
-Maden Dağı Dumandır (Yezda K.) .................................................................... 353
9.Bölüm: MARMARA BÖLGESİ HİKAYELERİ 2 .................................. 358
-Atatürk ve Çocuk (Burak Y.) .............................................................................. 359
-Beyoğlu'nun Hikayesi (Kübra E.) ....................................................................... 362
-Çamlıca Tepesi'nin Hikayesi (Ömer Ç.) ........................................................... 365
-Galata Köprüsü Hikayesi (Muhammed Y.) ....................................................... 367
-Galata Kulesi Efsanesi (Nihat O.) .................................................................... 369
-İstanbul Boğazı (Özal A.) ............................................................................... 371
-İstanbul'un İlk Kuruluş (Nilay K.) ................................................................. 373
-Kanlıca Semti (Aleyna A.) ............................................................................. 375
-Kız Kulesi Hikayesi (Emir Ö.) ........................................................................ 377
-Süleymaniye Camii'nin Hikayesi (Fatma O.) ............................................. 379
-Süleymaniye Camii Harcı Hikayesi (Halil D.) ............................................ 381
-Üsküdar'ın Mis Kokulu Semti Çiçekçi (Asel B.) ........................................ 384
-Şahi Topları (Talha E.) ................................................................................... 386
-Yılanlı Sütunun Hikayesi (Zeynep K.) ........................................................ 389
10.Bölüm: GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ HİKAYELERİ ......... 392
-Ezo Gelin (Hanifi G.) ....................................................................................... 393
-Mennan Usta (M.Ali G.) ................................................................................. 398
-Bir Torba Şeker (Nazire G.) ........................................................................... 402
Değerli Okuyucu;
Güzel ülkemizde yaşayan güzide insanlarımızın kimisinin adına hikayeler yazılmış, kimi hikayelere ise bir de türküler yakılarak efsaneleşmiş ve günümüze kadar süregelmiştir.
Bizler de bu bölümde Ege Bölgemize ait bazı hikayeleri ve bu hikayelerimizin türkülerini sizlerle paylaşmak istedik. Görme engelliler ve okuma-yazma bilmeyenler için seslendirmelerimizi de ekledik.
Gerek aşina olduğumuz, gerekse gün içinde mırıldandığımız nadide türkülerimizin hikayelerini sizlere sunmanın gururuyla, tüm bunları keyifle öğreneceğinizi ümit ediyoruz.
Merhaba Sevgili Günlük;
Bugün yine senin için harika maceralarım var. Hadi başlayalım.
Bade G.
YONCALI EFSANESİ - İrem T.
İrem T.
AH BİR ATAŞ VER - Mert T.
4 Nisan 1953 yılında Çanakkale Boğazı- Nara Burnu açıklarında Türk donanmasına ait Dumlupınar denizaltısı, uzun ve yorucu bir görevden sonra donanmasıyla birlikte istirahate çekilmek üzere limana yanaşıyordu. Hava şartları çok kötüydü, sis vardı, yağmur vardı...
Umutlar tükenmişti askerler artık ölümü bekliyorlardı. 22 kahraman askerin son sözleri ''Her şey buraya kadarmış kumandanım, biraz cigara yakalım mı? Biz ölüyoruz vatan sağ olsun'' oldu. Tüm ülke seferber olmuştu ama sonuç belliydi, kurtulamayacaklardı.
Kurtarma gemisi olaydan 12 saat sonra ancak oraya gelebilmişti. 25 saat sonra ise ancak sabitlenebilmişti.
22 asker ölüme terk edilmişti. Türkiye’nin en kara günlerinden bir tanesi de 4 Nisan 1953 olarak tarihe geçti.
Bu hikâyeyi okuduktan sonra çok duygulandım ve yandaki çiçekçiden çiçek alıp denize attım ve ''Allah rahmet eylesin'' dedim.
Mert T.
EKLEMEDİR KOCA KONAK - Poyraz R.
Bu durum Aydın Paşası’nın kulağına kadar gider. Bunu duyan paşa, adamlarını bölgeye gönderir ve der ki; “Bu konak dedikleri gibi ise konağı yakın.” der.
Bölgeye gelen adamlar konağı inceledikten sonra hayran olmalarına rağmen konağı yakarlar. Konağından vazgeçemeyen beyimiz ise eklemeler yaparak konağını kurtarmaya çalışır. Bölge halkı ise bu duruma çok üzülür ve bu bey için bu güzel türküyü yaparlar.
Zaten çok sevdiğimiz bu türküyü, tonton amcadan dinledikten sonra daha çok sevdim ve o bey için çok üzüldüm. Amcaya teşekkür ettikten ve görüşürüz dedikten sonra telefonu kapattım. Bu türküyü ne zaman dinlesem hikâyesi aklıma gelir ve mücadele etmenin aslında ne kadar kıymetli olduğunu tekrar hatırlarım.
Poyraz R.
DENİZ ÜSTÜ KÖPÜRÜR - Nehir E.
Bir yaz günüydü. Muğla gezisinde babam bize sürpriz yaparak bizi şirin mi şirin bir yere, Ula’ya götüreceğini söyledi. Ula’ya ilk geldiğimizde dikkatimi çeken ilk şey, ne kadar çok bisiklet kullanan insanın olmasıydı. Önce kasabanın kahvesinde güzel bir kahvaltı yaptık. Köylü amcalar o kadar iyilerdi ki hep orada kalmak istedim. Sonra köyün hoparlöründen bir düğün anonsu duyuldu . O anda çok heyecanlandım. Babama ve anneme “Bu düğüne katılabilir miyiz ? “ diye sordum, onlar da kabul ettiler . Köylü amcalar Ula’nın düğünlerinin mutlaka görülmesini söylediler. Kız evine geçerken daha yolda düğünün ne kadar eğlenceli olacağına karar vermiştim .Kız evine geldiğimizde çiçekli elbiselerini giyinmiş, yemenilerini bağlamış kadınlar ortalıkta geziniyorlardı . Her taraf rengarenkti. Kadınları da tıpkı Ula gibi güzeldi. Ulalı insanlar o kadar iyilerdi ki bizi kendi aileleri gibi gördüler.
Annem ve ben düğün yemeklerini hazırlayan teyzelerin yanına oturduk. O anda kasabanın gençleri türküler söylüyorlardı. Söyledikleri türkü o kadar güzeldi ki dalmış gitmişim. Dikkatle türküyü dinlediğimi gören teyzelerden biri:
Annem de bu türküyü daha önce dinlediğini ama hikâyesini bilmediğini söyledi. Teyze bunu duyunca anlatmaya koyuldu…
Onca duygu yükünü yüreğinden dile dökebilmek öyle kolay mıdır ki?..
Gemilere binsem götürür ah yarim ah.
Benim sana yandığım ah yârim
Bir güzelden ötürü ah yârim ah.
Diz üstüne diz koydum ah yârim
Gül yastığa baş koydum ah yârim ah.
Seni gelecek diye ah yârim
Sol yanıma boş koydum ah yârim…
Nehir E.
İKİ KEKLİK BİR KAYADA ÖTÜYOR - Nazlı B.
Balıkesir’in Edremit ilçesine bağlı Güre Köyü’nde yaşayan Mehmet Şevki Efendi’nin eşidir Şöhret Hanım. Giyimine-kuşamına oldukça düşkün, zeytin toplamaya bile o zaman da oldukça lüks kabul edilen cam topuklu rugan kunduralar giyip giden bir hanımefendidir.
Dünya zenginliğinden yana nasibini epeyce bol alan Mehmet Efendi’nin ve Şöhret Hanım’ın, bu bolluk ve rahatlık içinde yetiştirdikleri bir de oğulları vardır. Adı Zekeriya. Zaman da öyle bir zaman ki, güzel yurdumun dört bir yanının işgalci kuvvetler tarafından sarıldığı savaş yılları, acı yılları…
Zekeriya yıllar içinde büyür, gelişir, yağız bir delikanlı olur. Eli silah tutacak çağa geldiğinde Enver Paşa komutasında vatani görevini yapmak üzere Sarıkamış’a gider. O zamanlarda askerler bu Sarıkamış’ın çetin kış şartlarında yol alabilmek için yağan karları çukurlara doldurup düzleyerek ilerlemektedirler. Hal böyle olunca yine böyle bir intikalde arkadaşlarına yol açmak amacıyla karları teperlerken daha önceden karla kapanmış bir kuyuya düşerek şehit olur Zekeriya. Hiçbir şeyden haberi olmayan Şöhret Hanım ise ovada kekliklerle söyleşirken haberi alır. Hasretle günlerini sayıp yolunu gözlediği ciğerparesi oğlunun, ciğerini pare pare eden şehadet haberini alır.
Nazlı B.
ŞU DALMADAN GEÇTİN Mİ? - Efe G.
-Aydın’da daha ben bile doğmadan önce Yörük Ali adında bir Efe yaşıyormuş. Nazilli'nin köylülerindenmiş. Köyde Ayvazoğulları lakabıyla anılıyorlarmış. Üç sene çetecilik ettikten sonra hükümete katılmış. Yunanlıların İzmir'i ve Aydın'ı işgal etmesi üzerine Çine'nin Yağcılar köyünde küçük bir çete kurmuş.
Bir buçuk sene boyunca Aydın için de başarıyla savaşmış. Efe'ye başarılarından dolayı İstiklal Madalyası ve Milis Albaylığı rütbesi verilmiş.
Yörük Ali, Milli Mücadele zamanında Dalma’da kalmış. Yörük Ali'nin altı erkek ve üç kız olmak üzere toplam dokuz çocuğu varmış. Erkek çocuklarından biri Yörük Ali'nin adını kullanarak bir kıza musallat olmuş.
Yörük Ali, bundan dolayı oğluna ceza vermiş. Kız da Yörük Ali için türkü yazmış.
Yörük Ali, Milli Mücadele'den sonra çiftçilik ve ticaretle uğraşmış. Ben çok küçükken vefat etmiş. Ben de hikayesini annemlerden dinlemiştim, dedi.
Bu türküyü dinledikçe anneannemin anlattığı hikâye aklıma gelir.
Efe Batıhan G.
İZMİR'İN KURULUŞ EFSANESİ - Arel B.
İlk yolculuğumuz; SMYRNA’dan başladık. İzmir’in eski adı olan Smyrna ismi, bu şehri kuran Amazon’dan gelir. Hikâyesi beni çok etkiledi ve bu kadar eski tarihinin olması beni çok şaşırttı. O dönem İzmir yöresinde Elektid adlı bir kavim yaşamış; bu kavim Amazonlarla savaşarak onları yenmiştir. Daha sonra Elektid kralı These, Amazonların lideri olan Smyrna ile evlenmiş ve kente karısının adını vermiştir. Amazonlar savaşçı oldukları kadar güzeldirler. Annem bana hikâyenin doğru olabileceğini söyledi. “Çünkü İzmir’in kızları da çok güzeldir.” dedi. Bu meydan günümüzde koruma altındadır. Sonra ki durağımız Kadifekale olmuştur. Her tarihi yer, benim bu şehri daha da sevmeme neden oldu.
Günümüzde Kadifekale olarak bilinen “Pagos Tepesi” nde, Smyrna’nın yeniden kurulması, Büyük İskender’in Nemesis Kutsal Alanı’nda gördüğü rüya ile bağlantılıdır.
Efsaneye göre Büyük İskender, Nemesis Kutsal Alanı’nda avlanırken bir ara ulu çınar altında uyuyakalır ve rüya görür. Rüyasında gördüğü iki Nemesis, İskender’den yeni İzmir’i uyuduğu tepenin eteklerine kurmasını ister. Büyük İskender’in gördüğü rüyanın anlamı ise Kutsal Melez Çayı kenarındaki Pagos eteklerine yerleşecek İzmirliler, eskisinden dört kez daha mutlu olacaklardır.
Kadifekale‘de manzaraya karşı soframızı kurduk ve benim gibi İzmir’in tarihini merak eden bir arkadaş ile tanıştım ve soframıza misafir ederek birbirimize öğrendiklerimizi anlatmaya başladık.
Hem çok keyifli sohbet etmiş hem de açık havada güzelce karnımızı doyurmuştuk. Buradan yaşadığım yerin tarihini öğrenmenin ve yeni arkadaş edinmenin mutluluğu ile ayrıldım. Küçüklüğümden beri dedem ile birlikte güvercinlere yem vermek için gittiğimiz Konak-Saat Kulesi'ne bu defa tarihini öğrenmek için gidiyordum.
İzmir’in sembolü olan İzmir Saat Kulesi, Osmanlı Padişahı Sultan II. Abdülhamid’in tahta çıkışının 25’inci yıldönümünde, 1901’de inşa edilmiştir. Saat kulesi 25 metre yüksekliğinde, dört katlı ve sekizgen yapıdan oluşmaktadır.
Yapıda kullanılan Kuzey Afrika’ya özgü sütun başlıkları, at nalı kemerler bulunmaktadır. Kulenin saati ise Alman İmparatoru II. Wilhelm tarafından hediye edilmiştir. Buranın da tarihini öğrenmiştim. Güvercinlere yem vererek deniz kenarında oturup martıları izleyerek buranın tarihi gezisini tamamlamıştık.
Konak’tan yürümeye başlayarak Karataş Tarihi Asansöre gitmemek olmazmış. Son tarihi ziyaretimiz ise Tarihi Asansör oldu Eskiden Karataş, farklı kültürlerin yaşadığı semtti.
Halil Rıfat Paşa Caddesi ve Mithatpaşa Caddesi arasında, ulaşım sadece yürüyerek sağlanıyordu. 155 basamaklı merdivene Müslümanlar Karataş Merdiveni, Yahudiler ise Devidasların Merdiveni olarak adlandırmışlar. Devidas ailesinin fertlerinden biri merdivenlerden yürürken düşüyor ve ayağını kırıyor. Bu olay sonrasında ailenin yakın dostu Nesim Levi Bayraklıoğlu, bu iki bölge arasındaki ulaşımı kolaylaştırmak için Tarihi Asansör’ü yaptırır. Tarihi Asansör hem buharla hem de elektrik enerjisi ile çalışıyordu.
Asansör’ün bulunduğu sokağa “Dario Moreno Sokak” ismi verildi. Bu sokakta bu ünlü sanatçının yaşadığı ev bulunuyor. Ayrıca sokağın içinde değişik yapıda eski Rum evleri bulunmaktadır.
Bu eşsiz manzarada, muhteşem fotoğraflar çekildik. Çok mutlu olduğum gün, fotoğraf albümüme anı olarak eklendi.
Bu şehrin tarihi yerlerini görüp öğrenmek, bu şehre olan sevgimi daha da artırdı. Deniziyle, havasıyla, tarihiyle ve sıcacık insanları ile eşsiz bir şehirde doğmanın mutluluğuyla; İzmir Marşı’nı ailemle hep bir ağızdan söyleyerek hafızamdan silinmeyecek ve hiç unutamayacağım İzmir’in Efsanevi Tarihi’ni tüm yüreğimizle hissederek evimizin yolunu tuttuk.
SOBALARINDA KURU MEŞE - Kerem U.
Yıl 1922, bir bulut almış İzmir yakasından. Sarıvermiş yurdumuzu dört baştan. Kadını-erkeği, hastası-dinci, yaşlısı-genci tek kuvvet olmuşlar. Düşmana karşı durmuşlar. Efeler, yiğitler omuz omuza, el ele... Mavzeri kapan, "gah!" deyip çıkmış düşmanın karşısına. Taşına-toprağına, herkes kurban Anadolu'ma. Günler günleri, aylar ayları kovalamış… Memleket yangın yerine dönüp dururken, Mustafa Kemal ismi sarmış her yanları. Yeşertivermiş tüm umutları.
"İşe yarameyon, düşmana cepheye varameyon…" diye başlamış üşümeye, tövbe tövbe ya Rabbim! Başlamış zangır zangır titremeye... Yazın bile soba yanıyormuş yanında. Dokuz tane yorgan örtüyorlarmış üstüne. Yine de "Üşüyorum, donuyorum!.." diyormuş. Tasasından kahrolup ölüyormuş. Taaa ne vakit Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşları güzel yurdumuzdan düşmanı sökmüş, koca İzmir Denizi'ne dökmüş, işte o anda dehşet bir şey olmuş! Mehmet Efe'nin üşümesi, donması geçmiş. Yüreği tüm ulus gibi ferahlayıvermiş. Sonra...
Kerem U.
AYI TAŞI EFSANESİ - Büşra Ç.
Günlerden bir gün, Ödemiş`e doğru ailecek yola çıkmıştık. Yol üzerinde bir ayı ve kız heykeli bulunuyordu merak edip yanına gittik. Tam o sırada yaşlı bir amca yanımıza doğru yaklaştı. Pek sevecen birine benziyordu.
-Hikayesini bilir misiniz? , diye sordu. Bilmediğimizi anlayınca , başladı hikayeyi anlatmaya…
Zamanında dört kız arkadaş ormana çalı kesmeye gitmişler. Çalıları kesmişler ve dönüş yolunda bir yerde oturup dinlenme kararı almışlar. Aralarından bir kız dinlendikleri yerde uyuyakalmış. Kız o kadar huzurlu uyuyormuş ki arkadaşları dönmeye karar verdiklerinde nasıl olsa uyandıktan sonra dönüş yolunu bulabilir diyerek onu uyandırmamışlar. Kız uyandığında akşam olmuş. Çalıları hemen sırtına yükleyip dönüş yoluna koyulmuş.
Kız ormandan aşağıya doğru yürürken bir anda karşısına bir ayı çıkmış. Ayıdan kaçmaya başlayan kız bir süre sonra daha fazla kaçamayacağını fark etmiş ve yere çöküp,
Bu kayalar Ödemiş- Kiraz Karayolu üzerinde Türkönü Köyü'nü 200 metre geçince sol tarafta bulunmaktadır.
KIZKUMU EFSANESİ - Balım H.
Efsaneye göre kralın kızı güzel prenses ile bir balıkçı, birbirlerine aşık olurlar. Kız, geceleri sahile çıkıp kandille balıkçıya işaret verir ve balıkçı karşı kıyıdan sandalıyla gelerek buluşurlar.
Kral bunu zaman içerisinde öğrenerek bir gece kızını takip ettirir. Balıkçının denizden geldiğini, kızının kumsalda onu beklediğini ve beklediği yeri de elindeki bir ışıkla balıkçıya haber verdiğini öğrenir. Kral askerlerine kızını kumsalda yakalayıp elindeki ışığı alarak balıkçıya işaret vermelerini ve balıkçıyı yakalamalarını emreder. Denilen yapılır. Balıkçı karşı kıyıdan ışığı gördüğü anda atlar kayığına, kürek çekmeye başlar. Kız askerlerin elinden kurtulup denizin ortasındaki delikanlıya doğru koşmaya başladığı anda bir mucize gerçekleşir ve kızın her adım atışında, deniz anında kumsala dönüşür. Arkasından koşan askerlerin üzerlerindeki ağırlık, onları suya batırdığı anda bir asker ok ve yayına sarılır. Amacı delikanlıyı vurmaktır ama ok kıza saplanır. Efsaneye göre de kumların rengi kızın kanıyla kırmızıya dönüşür. Delikanlı okla öldürülen prensesi alıp kayığı ile ortadan kaybolur ve bir daha ikisini de gören olmaz.
Hikâyeyi duyduğumda çok hüzünlendim. Keşke her hikayenin sonu mutlu bitse diye iç çektim…
Balım H.
GENÇ OSMAN TÜRKÜSÜ - Zeynep Duru Ö.
Genç Osman, kayıt işlemi yapan subaya yaklaşır. Henüz bıyığı terlememiş bir genç olduğu için subay:
Zeynep Duru Ö.
ÇÖKERTME - Asrın Hayal Ş.
Her yaz olduğu gibi bu yaz da ailecek Bodrum'a tatile gitmiştik. Annemin halası ve kuzenlerimiz de orada yaşıyor. Her zaman denize girer ve çok eğleniriz. Bir akşam bir tanıdığımızın düğününe katıldık, düğünde o yöreye ait şarkı ve türküler çalıyordu. Düğünde bulunan büyüklerden bir akrabamızın yanında otururken şimdi size anlatacağım 'ÇÖKERTME TÜRKÜSÜ' söylenmeye başlayınca, annem ile babama türkünün ne kadar güzel olduğunu söyledim. Yanımızda oturan akrabamız bana, o türkünün hikâyesini anlatmaya başladı.
Bodrum daha Bodrum olmadığı zamanlarda yöre insanı turizmden bihaber iken, buralardaki geçim kaynaklarından biri de hemen karşıdaki Yunan adasından "illegal ticaret" yapmakmış. Türkünün kahramanı Halil de hayatını bu şekilde kazananlardanmış.
Halil'in sevdiği kadın da güzelliği Bodrum'da dillere destan olan Gülsüm'müş ama Bodrum'un Çerkez kaymakamı da Gülsüm Hanım'ı seviyormuş. Bu yüzden kaçakçılık yaparken Halil'i yakalamak için tüm gücünü ortaya koyuyormuş kaymakam. Yine bir gün, Halil kaçağa çıkmadan, dönüşte Bitez Yalısı’na çıkacakları haberini salmış ki muhbirleri yanıltsın. Aslında arkadaşları Aspat Koyu’nda bekleyeceklermiş. Kaçak dönüşünde Halil ve can arkadaşı İbrahim Çavuş, yolu şaşırıp karanlıkta Aspat diye Bitez Yalısı’na girince kıyamet kopmuş. Pusudaki kaymakam önderliğindeki kolcular basmışlar kurşunu. Çatışma sırasında bir kolcu tarafından yaralanarak hayatını kaybetmiş Halil. Gülsüm başta olmak üzere, tüm Bodrum yasa bürünmüş ve adına bu türkü yakılmış.
Anlattığı hikâye için akrabamıza çok teşekkür ederek düğünden ayrıldık. Şimdi ne zaman bu türküyü duysam aklıma hemen bu dinlediğim hikâye gelir.
Asrın Hayal Ş.
KERİMOĞLU - Defne M.
1899 yılında küçük kardeş Kerimoğlu Eyüp, 17 yaşına gelmiş. O da delikanlılığın verdiği ateşle bu düzene ve sisteme isyan edenlerdenmiş. Ağabeyi Hüseyin hapse girdikçe Eyüp de öfkelenir, daha da isyankâr olurmuş.
Günlerden bir gün Pisi’ye yakın bir köyde arkadaşları ile bir düğüne gitmişler. İlerleyen saatlerde Kerimoğlu Eyüp, arkadaşları ile Zeybek oyununa kalkmışlar. Bunun üzerine Muğla’ lı zenginlerin Pisi Ovası’ndaki arazilerinin kâhyalığını yaptığı için Pisi Muhtarı olan İzzet Ağa, gençlere ; ‘’Utanmadınız mı bunca büyüklerin önünde oyuna kalkmaya. Ne zaman adet oldu büyüklerden izin almadan oyuna kalkmak?‘’ demiş ve küfürle devam etmiş. Zira büyüğünden izin almadan zeybek oynamaya kalkmak hakaret sayılırmış. Muhtarın karşı hakaretleri üzerine, taraflar arasında tartışma çıkmış.
İşinde uzman olan Kör Arap, işe istihbarat edinerek başlamış. Kerimoğlu Eyüp’ün Çakallar denilen bir mezarda, İbişoğlu İbrahim’in çoban kulübesinde kaldığını tespit etmiş.
1901’in çok güzel bir bahar günüymüş. Öğleden sonra dört sularında, pırıl pırıl, güneşli bir hava, çamların arasında dolaşan hafif bir meltem, Eyüp’ü tedbirsiz kılmış olacak ki, geceleri dağlarda kaçak dolaşıp, gündüz olunca vardığı İbişoğlu’nun kulübesinde çok derin bir uykuya yatmış. Pencere ve kapının açıldığını fark etmemiş. Uyuyan insanı yılan sokmazmış ama yılanın yapmadığını Kör Arap yapmış. Mışıl mışıl uyuyan Eyüp’e hiç acımadan ve uyandırmadan, canına kıyıvermiş.
Eyüp’ün ölümünden sonra annesi Hatice kahrından dayanamayıp çok geçmeden ölmüş. Ağabeyi Hüseyin önce Yerkesik’e yerleşmiş, çok geçmeden orayı da terketmiş, nereye gittiğini hiç bilen olmamış.
İSLAMOĞLU - Ada Sude A.
Bu tahsildarlar, İslamoğlu Mustafa’nın babasında alacak bir şey bırakmamıştır. İslamoğlu Mustafa, parasızlıktan medreseyi bırakmak zorunda kalmıştır.
Ada Sude A.
ORMANCI - Nil Azra Ç.
“Benim doğduğum yıl, 1946’da, yine böyle sıcak bir yaz günüymüş…
Muğla’nın Gevenes Köyü’nde, şimdi adı Çaycuma, Mustafa ve Tevfik adında çok yakın iki arkadaş varmış. Mustafa güçlü, kuvvetli bir ağa oğlu; Tevfik de köyün muhtarıymış. Bu iki arkadaş köy kahvesinde oturup dama oynamayı pek severlermiş. Bir gün yine dama masasında otururlarken Orman Memuru Mehmet çıkagelmiş ve Mehmet sarhoşmuş. 1946 seçimleri de o dönemde yeni yapılmış, seçim evrakları da köy bekçisi tarafından götürüldüğü için seçim sonuçlarının ilçeye gönderilmesi gerekiyormuş. Sarhoş olan ormancı ise komşu köyde birkaç gün önce meydana gelen yangın tutanaklarını bekçi ile ilçeye göndermesi için muhtara ricada bulunmuş. Ama muhtar Tevfik seçim sonuçlarının daha önemli olduğunu, öncelikle seçim sonuçlarının ilçeye gitmesi gerektiğini söylemiş ve ormancının teklifini kabul etmemiş.
Nil Azra Ç.
CEMİLE'MİN GEZDİĞİ DAĞLAR MEŞELİ - Yağmur Cansın B.
İsmail oğlu Zabit Cicikaro, Cemile ile evlenmeye karar verir. Düğün alayı arasında bulunan Gâvur Ali lakaplı, Ormancı Ali, rakı ister. Düğün sahibi bu isteği reddeder. Göçlük yareni, ormancıya bir rakı almadılar diye kırılır ve düğünü terk etmeye kalkar. Bunların gönlü alınır ve geri dönerler. Evin önünde yağmur sularıyla gölcük oluşmuştur. Seğmenler bu suyun etrafında dönerler ve suya doğru ateş ederler. Cemile’nin amcaoğlu Yaren Bayram Aktaş’a, babası silah verir.
Celalımın evleri dere kaşında
Celalımı vurdular 15 yaşında
Celalım, Celalım, ne oldun celalım
Kanlar içinde kaldın Celalım
Celalin evleri mektebe yakın
Celali vurdular boyuna bakın
Şirin bahçesinde gül idin
Goncalarım açmadan vurulmuş oldun.
Bütün bunlara rağmen Cemile, Zabit Cikaro’ya gelin gelir. Bunlar esasında dayı-hala çocuklarıdır. 3 yıl sonra eşi askere gider. Gelin geldiği aile, düğünde bir kişinin cinayete kurban gittiğini ve gelinin uğursuz geldiğini öne sürerler ve gelini istemezler. 10 yıl sürecek boşanma davası başlamıştır. Cemile ailesine, babasına (Koca Memeş’e) dönmüştür. Hayvancılıkla geçinen aile de yazın Şaphane Gökçukur Yaylası’nda geçirmektedir. Cemile’nin daha boşanma davası devam etmektedir.
“Cemile akıllı ol kızım. Yoksa seni yaşatmayacaklar. Sen bunlara evleneceğim, çağırın babam Koca Memiş’i, isteyin de, nikâh kıyılsın de.” der. Cemile de bu öğütleri yerine getirir. Cemile’nin babası Koca Memiş’i çağırırlar. Türküde olayın burasına açıkça geniş yer verilmiştir. Cemile’nin babası iri yarı bir adam olduğundan, Koca Memiş lakabı takılmıştı.
Cemile’nin babası Memiş Aktaş, jandarma eşliğinde Şaphane Gökçukur Yaylası’na gelir. Cemile ve babası, hep beraber şikâyet dilekçesini geri almak üzere Gediz Savcılığı’na gider. Cemile kendisine verilen öğütleri tutar ve kendini güvencede hissedince karşı tarafa geçer ve durumu anlatır. Gediz Savcısı, Cemile’yi kaçıran Ümmet Yıldırımı ve 4 arkadaşını hemen orada tutuklar.
Artık Kütahya Ağır Ceza Mahkemesi’nde yıllarca sürecek ceza davası başlar. Şaphane’nin ve Gediz’in tüm ileri gelenleri Cemile Hanım’a seferber olurlar. Evlenip, şikâyetinden vazgeçmesini rica eder, yalvarır yakarırlar.
Bunun üzerine Kütahya Ağır Ceza Mahkemesi Ümmet Yıldırım’ı 15 yıl 2 aya mahkûm eder. Hapishanede bu olayı her gün anlata anlata diğer mahkûmlar olayı artık ezberlemişlerdir. Hapishane arkadaşı Çeltikçili Kadir Aksoy, öyküyü kaleme almış, yazıya dökmüştür. Bu kadar olaylarla, acılarla dolu bu öykünün, türkü olmasını istemektedir. Hapishaneden olayı müzik sanatçılarına durmadan göndermektedir.
Yağmur Cansın B.
SARIÇİÇEK KÖY ODALARI
Havanın güneşli olduğu bir gün ailemle Sarıçiçek Köyüne pikniğe gitmiştik. Yemek yedikten sonra çiçek toplamaya gittim. Rengârenk çiçeklerin olduğu çayırlıkta birbirinden güzel sarı çiçekler vardı. Bir buket yapıp koşa koşa anneme götürdüm. Annem çiçekleri görünce çok sevinmişti. Haydi, gelin size Sarıçiçek Köyü’nün adının nerden geldiğini anlatayım dedi.
Annem ablamla bana hikâyeyi anlatmaya başlamıştı. Sarıçiçek Köyü’nde, köyün itibarlı ağalarından biri, kendi şanına uyacak misafirlerini ağırlayacak bir köy odası yaptırmak istemiş. Bunun için de hiçbir masraftan kaçınmamış, Tahir Usta adında bir ustayla tanışmış. Ustanın yanında bir de Mustafa adında bir çırağı varmış. Bütün malzeme bolca getirilmiş. Ustaya peşin olarak ücreti cömertçe ödemiş.
Tahir Usta ile çırağı Mustafa’yla birlikte çalışarak tam bir yıl içinde odayı bitirmişler. Bu çalışma sırasında çırağı Mustafa'nın bir görevi daha varmış. Testi ile ustasına su taşımakmış.
Usta bir yandan çalışıyor bir yandan da çırağı Mustafa'nın getirdiği suyu testi testi içiyormuş. Sonunda iş bitmiş. Yapılan işin güzelliğine köylüler şaşakalmışlar. Yapılan işi beğenen Hacı Ömer Ağa imrenmiş ve kendisi de böyle bir oda yaptırmak istemiş. Ama Tahir Usta hacca gitmeye niyetliymiş. Hacı Ömer Ağa çok ısrar edince Tahir Usta çırağı Mustafa’yı göstermiş.
Hacı Ömer Ağa çokca ısrar etse de fayda etmemiş. Sonunda çırağın odayı yapmasına Hacı Ömer Ağa razı olmuş.
Mustafa işin kendisine havale edildiğini görünce ustasından süsleme ve işleme işçiliklerinin inceliğini öğrenmek istemiş. Ama Tahir Usta bilgisine cimrilik etmiş, çırağını terslemiş ve bir başına köyde bırakarak hacca gitmiş. Hacı Ömer Ağa çaresiz bir şekilde odayı Mustafa’ya yaptırmaya razı olunca istenilen bütün malzemeyi getirtmiş, Mustafa’ya ücretini cömertçe ödemiş. Mustafa ustasının tavrına çok alınmış bu işi bir onur meselesi sayarak odaya kapanmış. Çalışma tam bir yıl sürmüş, oda bitmiş.
Odanın bittiği sırada Tahir Usta hacdan dönmüş. Gelmiş görmüş ki, ne görsün. Mustafa'nın yaptığı oda kendisinden kat kat güzel olmuş. Hiçbir şey söylemeden hemen testiyi kapmış; suya giderken de:
-Usta iken olduk öğrenci,
Al testiyi su taşı ustana demiş.
Annem bu hikâyeyi anlatırken ablamla dalıp gitmiştik. Hikâye o kadar güzeldi ki anlatılanları zihnimde canlandırmıştım bile. Anneme bir an önce bu köy odalarını gezmek istiyorum dedim. Pikniğimizi bitirip köy odalarını gezdik ve gerçekten anlatılanlar kadar etkileyiciydi.
Yazar: Hafsa Kevser T.
GÜMÜŞKIZ EFSANESİ
Biz ailecek tarihi yerleri gezmeyi severiz. Yaz tatilinde Gümüşhane’nin tarihi yerlerinden biri olan Canca Kalesi’ni gezmeye gitmiştik. Canca Kalesi’ni gezerken babam bize “Biliyor musunuz, bu kaleyle ilgili bir hikâye var. Buraya gelmişken o hikâyeyi de size anlatayım.” dedi ve anlatmaya başladı.
Gümüşhane’de Canca Kalesi komutanı; Gümüş Dağ’da, çok güzel bir gümüş sarayda otururmuş. Canca Kalesi’nin sert mi sert, sevgisi olmayan bir komutanı varmış. Bu komutanın da çok güzel bir kızı varmış. Adı da Gümüş Kız imiş.
Gümüş kız; her gün gümüş ayakkabılarını giyer, gümüşten yapılmış testisini eline alıp, Gümüş Dağ’dan iner, gümüş tasla testisini su doldurup geri dönermiş. Bu suya gidişlerde yol kenarında her zaman bir çobana rastlarmış. Bu çoban çok yakışıklıymış ama çok da fakirmiş. Çobanın ismi Kara Ömer’miş. Gümüş kız bu çobana bir görüşte âşık olmuş. Gümüş kızın babası onu, kendi komutanların dan biriyle evlendirecekmiş. Öyle ya koca komutan bir çobana dünya güzeli kızını nasıl versin? İnsanlar ne der sonra? Bundan dolayı komutan kızını çobana vermemiş.
Çobana kavuşamayan Gümüş kız dağlara çıkmış. Babası bir türlü kızı ikna edememiş. Gümüş kız, dağlarda Kara Ömer’i aramaya devam etmiş. Kızını engellemek isteyen komutan gümüşten bir saray yaptırıp Gümüş kızı bu saraya hapsetmiş. Gümüş kız burada yıllarca ağlamış.
Derler ki, bugünkü Musalla Deresi, Gümüş kızın gözyaşlarından oluşmuş. Memleketim olan Gümüşhane şehrinin adı da oradan geliyormuş. Bu hikâyeyle doğduğum şehrin adının nereden geldiğini öğrenmiş oldum.
Yazar: Ali Efe Ç.
ECEL TAŞI HİKÂYESİ
Bir gün evde annem ve babamla televizyon izliyorduk. Gümüşhane’nin yerel televizyon kanalında 'Ecel Taşı' adında yüksek bir kayadan bahsediyorlardı. Tanıtımın sonuna yetişebilmiştik. İlgimi çeken bu dev kayayı araştırmak için kütüphaneye gittim ve değişik kaynaklardan araştırma yaptım.
Buranın hüzünlü bir hikâyesi varmış.1. dünya savaşı öncesi Rus işgali sırasında düşman işgalinden kaçan anne ve çocuğunun düşmana teslim olmamak için atlayarak şehit oldukları yerin adıdır.
Bir zamanlar Boyluca Köyü’nde Ayşe ve Mehmet adında bir çift yaşarmış. Ekmeğini taştan çıkarıp çiftçilik ile uğraşırlarmış. Çiftin bir yaşını doldurmamış Osman adında oğulları varmış. Ülkemizin dört bir tarafını saran düşman işgali her geçen gün daha da şiddetleniyormuş. Vatanı için seferber olan nice yiğit ecdadımız, ellerini semaya açıp dualarını eksik etmeyen analarımız vardı.
Boyluca Köyü’nde Rus Askerleri tarafından işgal edilen topraklarımızdan bir parçaymış. Gün ağarırken Rus Askerleri köye saldırı başlatmışlardı.
Tüm köy halkı canını dişine takıp ‘Bayrak Şereftir’ diyerek kendini kurşunların önüne siper etmiş. Düşmana teslim olmamak için ihtişamlı kayalıklara doğru kaçan Ayşe Hanım ve bir yaşını doldurmamış oğlu Osman, Rus Askerlerine teslim olmamak için metrelerce yükseklikteki kayadan atlayıp şehit olmuş. O gün, bugün o taşa ‘ECEL TAŞI ’denmiş.
Okurken kendimi kötü hissetmiş ve aynı zamanda da tarihimizdeki böyle kahraman insanlarla gurur duymuştum. Ülkemiz için kendini feda eden sayısız kahramanlarımıza ne kadar minnet duysak az gelir.
Yazar: Eylül Cemre K.
TOMARA ŞELALESİ'NİN EFSANESİ
Bir gün babam Tomara Şelalesi ’ne gidelim, oradan da piknik yapmaya gideriz. Güzel bir piknik alanı biliyorum dedi. Bende çok mutlu oldum. Hemen hazırlanıp arabaya binip Tomara Şelalesi’ne gittik. Tomara Şelalesi’ne vardığımızda tur rehberinin kafilesine Tomara Şelalesi’nin nasıl oluştuğu ve halk tarafından anlatılan bir hikâyesi olduğunu anlatıyordu.
Gümüşhane-Şiran ilçesine bağlı Seydi Baba Köyü'nde köylüler koyunları otlatmak için bir çoban arıyorlardı. Köyün yaşlıları Zekeriya çobanı önerdiler.
Köyün muhtarı Zekeriya çobanla konuşmuş, bizim koyunları bakar mısın? Zekeriya çoban muhtarın ricasını kırmayıp kabul etmişler. Muhtar buna çok sevinmiş. Zekeriya çoban köye inip koyunları alıp yaylaya götürüp koyunları otlatmış. Günler günleri kovalamış. Zekeriya çoban koyunları otlattığı yerde köylüler su olmadığını biliyormuş. Köylüler aralarında konuşup Zekeriya çobanın koyunları susuz bıraktığını düşünüyorlarmış. Köylüler bu durumu muhtara anlatmışlar.
Muhtar :‘’Zekeriya çoban öyle bir şey yapmaz. İyi kalpli ve dürüst bir insandır. ’demiş.
Köylülerden biri: "Nerden tanıyorsun Zekeriya çobanı muhtar?" demiş.
"Zekeriya çobanı ben çocukluğundan beri tanıyorum ‘’demiş.
Muhtar köylülerle böyle konuştuktan sonra Zekeriya çobanı bulup onunla konuşmuş.
Zekeriya çoban: ‘’Köylülerin içi rahat olsun. Koyunları bana emanet.” demiş.
Muhtar: ’’ Sana güvenebileceğimi biliyordum. Ben bunu köy halkına iletirim.’’ demiş.
Ertesi gün Muhtar çobanın söylediklerini köy halkına anlatmış. Köylüler muhtarın anlattıklarına inanmamışlar. Köylüler çobanı takip etmeye karar vermişler. Zekeriya çoban sabah erkenden koyunları alıp her zamanki yerine otlatmaya götürmüş. Öğle vaktinde Zekeriya çoban hem abdest almak için hem de koyunlara su içirmek için aynı yere inmiş. Tam suyun çıktığı anda köylüler gelmiş. Zekeriya çoban onu izlediklerini fark etmiş. Zekeriya çoban bu duruma çok sinirlenmiş.
Köylülerle konuşmaya giderken bıçağını su çıkan yere, bıçağının kınını da Çamoluk İlçesine fırlatmış. Bunun sayesinde Tomara Şelalesi oluşmuş.
Hikâyeyi anlatan tur rehberine çok teşekkür ederek Tomara Şelalesi’ni gezmeye gittik. Sizde buraya gelirseniz Tomara Şelalesi hikâyesini tur rehberinden dinlemenizi tavsiye ediyorum.
Yazar: Hiranur B.
ÇAĞIRGAN BABA
Asya haftada bir gün kütüphaneye gider, bulunduğu bölgedeki tarihi kitapları okurmuş. Araştırmayı çok seven Asya kütüphanede Çağırgan Baba adında bir kitap bulur. Aklına yaz tatilinde ailesi ile birlikte gittiği türbe gelir. Hemen merakla okumaya başlar.
Kara Taş: Rivayet olunur ki Çağırgan Baba, develeriyle birlikte Horasan'dan gelmiştir. Bu bölgeye geldiğinde demiş ki:
-Benim develerim nerede yatarlarsa orada konaklarım.
Develer Kabaktepe Köyünde buğun ziyaret evi olarak bilinen yerde konaklamışlar. Çağırgan Baba da oraya evini kurmuş. Evinin ağaçlarını ormandan geyiklere taşıttığı anlatılır. Çağırgan Baba bu köye yerleştikten sonra kalbi kötü bazı insanlar Çağırgan Baba’yı şikâyet etmişler. Bunun üzerine zamanın yönetimi Çağırgan Baba’yı cezalandırmak için tutuklamışlar. Götürülürken Çağırgan Baba hanımına dönerek:
-Beni götürüyorlar, beni ateşe atacaklarmış. Sen bu taşa dikkat et. Karataş terledikçe sen Karataş’a su dök, demiş.
Çağırgan Baba’yı kötü insanlar yetkililere yanlış anlatmış, yetkililer de Çağırgan Baba’yı fırına atıp fırının ağzını kapatmışlar. Hanımı Karataş terledikçe taşa su dökmüş. Bir ara fırının ağzını açtıklarında ne görsünler? Çağırgan Baba’nın bıyığının bir yanından ter akıyor, diğer yanından buz asılıyormuş. Bunun üzerine Çağırgan babayı fırından çıkartmışlar. Kötü insanların dedikodularına uyarak bir ermiş kişiyi cezalandırmaya kalktıklarına pişman olmuşlar.
Çağırgan Baba’yı fırından çıkarıp özür dilemişler. Köyün tapusunu Çağırgan Baba’nın üzerine kaydetmişler. Köyün yakınlarındaki arazilerden atlarına yemlik ekmek için bir tarla vermişler. Erzincan’ın Üzümlü ilçesinden üzüm ihtiyacını, yakınlardaki ormanlardan da odun ihtiyacını karşılaması için ferman çıkarılmış. Köyü Çağırgan Baba’ya satılmamak üzere bağışlamışlar.
Asya okuduğu bu kitabı çok beğenip kütüphaneden almış. Ailesinin de okuması için evine götürmüş. Artık gezip gördüğü yerlerin hikâyelerini de araştıracakmış.
Yazar: Didem Sümeyye S.
KABAKÖY AYASOFYA CAMİİ
Köydeki komşularımızdan benimde çok sevdiğim Zeki amcamız ve hanımı Neşe yengemiz bizi evlerine davet etmişti. Babamın sürekli vakit namazlarını kılmak için gittiği caminin tam yanındaydı evleri. Çok eski olan caminin adının Ayasofya olduğunu öğrenince çok şaşırdım. Ayasofya’nın İstanbul’da olduğunu sanıyordum. Televizyonlar bir süredir sürekli Ayasofya’dan bahsediyordu. Şaşkınlığımı gören Zeki amcamız beni yanına oturtarak caminin hikâyesini anlatmaya başladı.
Yüzyıllar önce kendilerine yerleşim yeri arayan bir gurup insan dağ tepe aşıp kendilerine uygun bir yer ararken terkedilmiş bir yere vardı, hava kararmaya başladığı için yollarına ertesi gün devam etmek üzere burada konakladılar. Ateşler yandı, denkler bozuldu, azıklar açıldı. Karınlarını doyurduktan sonra ateşin etrafında toplanarak uykuya daldılar.
Sabah yüzüne damlayan çiğ damlası uyandırmış Zeynep’i. Gözünü aralamış büyük bir dut ağacının altında ailesi ile birlikte uyuduğunu görmüş. Su sesi duyuluyormuş. Dereye yakın olduklarını anlayan Zeynep sesin geldiği yere doğru yönelmiş. Biraz etrafı gezmeye karar vermiş. Bulundukları yerde kimsecikler yokmuş. Dereyi bulup orada elini yüzünü yıkamış.
Aylardır dağ tepe aştıkları halde bir yerlerde yerleşemedikleri için Zeynep’in annesinin hiç umudu yokmuş ve eşyalarını toplamaya devam ediyormuş.
Etrafı gezen aile büyükleri geri döndüklerinde buranın terk edilmiş bir köy olduğunu yer yer yıkık yapılar çeşmeler yollar olduğunu, tarla ve bahçe yapmaya yerleşmeye uygun bir yer olduğunu düşünmüş. Bir süre burada konaklamaya karar verdiklerini söylemişler. Bunu duyan Zeynep sevinçten havalara uçmuş ailesi ve tabi diğer kabile üyeleri de. Herkes köye dağılmış ve kendilerine uygun bir yerleşim yeri aramaya koyulmuş.
Doğal olarak çeşmelere sulara yakın yerlerde yerleşmeye karar vermiş ve büyük küçük, çoluk çocuk el birliği ile kendilerine barınacak evler yapmaya başlamışlar. Suyu akmayan çeşmeleri onarmaya çalışmış, yıkıntılardan elde ettikleri taşları kullanarak evlerini yapmışlar.
Her gün bir öncekinden daha fazla yer keşfediliyor, günler geçtikçe bulundukları yeri daha da çok seviyor ve de bağlanıyorlarmış. Köyün tam ortasında kalan otlarla ve dikenlerle kaplı yüksek alan kimsenin dikkatini çekmemiş ta ki büyük çeşmeyi de onarıp akıtmaya karar verene kadar.
Kabilenin ileri gelenleri çeşmenin arkasından başlayarak kazılmasını, suyun geldiği yerin bulunarak tekrar akıtılmasının gerektiğini konuşmuş bu konuda anlaşmışlar. Köyün güçlü kuvvetli gençlerine su kanalını bulmak için çeşmenin etrafını kazmaya karar vermişler.
Köyün gençleri kazmalarla çeşmenin etrafını açarken Alper ‘in kazması çeşmenin sağ tarafında büyük bir taşa çarpmış, Alper taşın yüksekliğini fark ederek arkadaşlarına seslenmiş. Hep beraber taşı meydana çıkarmaya çalıştıklarında açtıkları karşısında sağlam bir binanın yüksekliğini fark etmişler. Heyecanla kazmışlar, baltalarla, palalarla kesmişler ve vakit akşam olduğunda bunun bir bina olduğunu anlamış ve neredeyse yarısını da meydana çıkartmışlar.
Akşam olduğu için gün ağarınca çalışmaya devam etmek üzere çalışmayı sonlandırmışlar.
Ertesi gün bütün köyün ileri gelenleri, gençler başta olmak üzere bütün ahali bu yapının başında toplanmış ne olduğunu anlamaya çalışıyorlarmış. Bunu duyan küçük Zeynep durur mu? En önde ve meraklı gözleriyle çalışmayı izlemeye başlamış. Herkes elinden geldiğince yapıyı meydana çıkarmak için çabalıyormuş. Onlar çalışırken Zeynep küçücük bir delik fark etmiş deliğin önünü açarak iyice genişletmesini sağlamaya çalışmış. Oda ne? Bu küçük bir pencereye benziyor. Alper abisine seslenmiş onunda yardımı ile bu küçük pencereyi iyice meydana çıkarmış.
Pencereyi görünce bunun bir bina olduğunu anlamışlar. Alper ve Zeynep çok merak etmişler. İçerde acaba ne vardı? Alper Zeynep'in bu pencereden sığabileceğini düşünmüş. Zeynep’in biraz ürkek olmasına rağmen çokça meraklı olması ürkekliğinin önüne geçmiş ve ne olursa olsun o pencereden içeri girmeye karar vermiş. Zeynep eve gidip kedisi Tekir’i de yanına alarak geri dönmüş.
Küçük pencerenin başına geçmiş ve kedisi Tekir’e dikkatli olmasını söyleyerek onu pencereden içeri sokmuş. Çok kısa bir süre sonra Tekir’i geri çağırdığında Tekir son derece sakin bir şekilde geri dönmüş. Bundan cesaret alan Zeynep kedisi Tekir’i de kucağına alarak bu defa küçük pencereden kendisi içeri girmeye karar vermiş.
Herkes Pencerenin önünde toplanmış merakla Zeynep’in içeride ne bulacağını düşünüyormuş. Kendini karanlık boşluğa korkarak da olsa bırakmış. Hemen yere düşmüş. Çok yüksek olmadığını anlamış. Bulunduğu yerde biraz kalınca gözü karanlığa alışmış belli belirsiz yavaş yavaş etrafı seçmeye başlamış.
Görebildiği kadarı ile genişçe bir yapının içerisindeymiş. Birkaç çocuk heykeli ilişmiş gözüne. İlerlemek daha çok şey keşfetmek istemiş ama birazda korkmuş. Karanlık olduğu için ilerlemeye cesaret edemeyen Zeynep Alper abisine seslenmiş. Sesi duyan Alper ve pencerenin önünde heyecanla bekleyen kalabalık daha da heyecanlanmış.
Ertuğrul ve Alper ip sarkıtarak Zeynep’i oradan çıkartmışlar. Zeynep’in mutlu ve halini gören kalabalık iyice meraklanmış, içerde ne olduğunu merakla sormuşlar. Karanlık olmasına rağmen içeride görebildiklerini anlatınca da gençler iyice heyecanlanmış. Zeynep’in anlattıklarından yola çıkarak buranın büyük bir yapı olduğunu anlayan gençler daha bir canla başla çalışarak ahalinin de yardımı ile bu yapıyı meydana çıkarmış.
Kapılarını açıp içeride ne olduğunu görmek için içeri girmişler. Hiç vakit kaybetmeden içerde muhteşem sütun, kemer, heykeller ve çizimler varmış.
Keşfettikleri yapıyı hayran hayran izlerken bir yandan da bunun ne olduğunu merak ediyorlarmış. Tam da bu sırada köyün ileri gelenleri olan Hafız Amca bu yapının kilise olduğunu söylemiş. Artık anlamışlardır. Onlardan önce burada yaşayan topluluk Müslüman değildir. Köyün ortasındaki bu görkemli yapı içinde ibadethane olarak kullanıldığı için şimdilik temizlenerek kapatılmasına karar verirler ve de öyle yapmışlar.
Zaman akıp gitmiş, mevsimler değişmiş, günler, yıllar geçmiş. O görkemli yapı köyün ortasında öylece duruyormuş. O dönem padişah olan Abdülaziz Han’dan bir ferman ulaşmış köye. Fermanda köylerde bulunan kiliselerin cami olarak kullanılması ve bu köyde bulunan kilisenin de Kebiroğlu ailesine emanet edilerek camileştirilmesi kararı yazıyormuş.
Büyükler toplanmışlar fikirlerini karşılıklı konuşmuşlar. Ancak bu fikri beğenmeyen ve hatta kabullenmeyen bir gurupta karşı çıkmış. Çok sert tepkiler göstererek kilisede namaz kılınamayacağını kendilerinin bu işe asla ortak olmayacaklarını belirtmişler.
Ertesi gün hem cami ihtiyacını karşılamak hem de padişah fermanı ile gelen emri yerine getirmek üzere kilisede çalışmalar başlamış. Kebiroğlu ailesi başta olmak üzere onlara destek veren tüm komşuları hep bir elden kilisede temizlik ve bakım yapmaya başlamışlar. Bu çalışmalar 10 gün kadar sürmüş bu sırada köyde geceleri kilisede mum yandığına dair dedikodular yayılmaya başlamış. Kilisenin camileştirilmesine karşı çıkan grup köylüyü ‘’yavaş yavaş dinimizi değiştirecekler’’ diye kışkırtma çalışmalarına da başlamış. Küçücük köyde büyük karmaşalar her gün kavgalar olmaya başlamış. O güne kadar hiçbir sorun yaşanmayan köyün huzuru bozulmuş. Ama Kebiroğulları vazgeçmemiş. Verilen karardan dönmemiştir.
Artık genç ve güzel bir kız olan Zeynep de ailesine destek oluyor caminin tadilatında elinden geldiğince yardım ediyor işçilere su taşıyor, gücü yettiğince malzeme veriyormuş. Caminin tadilatında çalışan işçiler akşam olunca yorgun argın evlerine dönüyor, karınlarını doyurup ertesi güne dinç uyanmak için dinleniyorlarmış.
Cami tadilatının son bulacağı günlerden bir günün gecesi Zeynep ateşin başında uyuya kaldığı sırada bir rüya görmüş ve çok etkilenmiş. Sabah gözünü açar açmaz gördüğü rüyanın etkisi ve heyecanı ile hemen Hafız amcalara gitmiş. Sabah sabah Zeynep’i karşısında gören Hafız Amca ve hanımı çok şaşırmış. Zeynep bir rüya gördüğünü ve bunu Hafız Amca ile paylaşmak istediğini söylemiş.
Hafız Amca ve hanımı Zeynep’i evlerine buyur edip sofralarına davet etmişler. Kahvaltılarını yaptıktan sonra Hafız Amca Zeynep’e sormuş?
-İnsanoğlu rüya görür. Nedir seni bu kadar heyecanlandıran güzel kızım demiş?
Zeynep:
-Hafız amcam ben gece ateşin başında uyuya kalmışım. Rüyamda kilisede mum ışığı gördüm kiliseye doğru gidiyordum. Işığı merak etmiştim. Kiliseyi ilk bulduğumuz günü hatırlıyor musun? Küçük bir pencereden içeri girmiştim? O Pencerenin başına gittim. Işık oradan yayılıyordu. İçeriyi aydınlatıyordu.
İçeride Hafize dedemin namaz kıldığını gördüm. Hafız Amca büyük bir şok yaşamış ama bunu Zeynep’e ve hanımına belli etmemeye çalışmış. Çünkü dün gece o yöne doğru bakarken Hafız Amca mum ışığı görmüş. Gerçekmiş rüya değil. Bunun göz yanılması olduğunu düşünmüş ve yatağına girip uyumuş. Birden aklına binlerce soru gelmiş. Hafız amcanın gördüğü de rüya mıydı? Zeynep’in anlattığı gerçek miydi?
Hafız amca Zeynep’e gördüğü rüyanın inşallah hayır olacağını söyledi. El birliği ile cami tadilatını artık bitirip namazlarımızı orada eda etmemiz için bir işarettir bu rüya dedi ve beraber camiye gitmek üzere evden ayrıldılar.
Son düzenlemeler yapıldıktan sonra cami ibadete hazırdır artık. Hiç vakit kaybetmeden ilk ikindi namazı camide kılındı. Günler geçti. Yıllar, yüzyıllar geçti. Ayasofya’da namazlar eda edildi. Yanı başında onunla aynı yaşta olan çeşmede abdestler alındı.
Zamanla yapılan incelemeler sonucunda bu caminin aslında Türkiye ‘de bulunan 9 Ayasofya’dan biri olduğu anlaşıldı ve ismine kavuştu. Yüzyıllardır Cami olarak kullanılan Kabaköy Ayasofya Camii bugün yine ibadete açık ve cami olarak kullanılmaktadır. Bu Kültür mirasının bu güne kadar sapasağlam gelmesini sağlayan emek veren rahmetli olan tüm atalarımızı saygı sevgi ve minnetle analım.
Yazar: Zeynep B.
Proje öğrencilerimizin oluşturduğumuz kitapla ilgili düşünceleri;
Hafsa Kevser T.: Projemizin sonuna yaklaşırken hikayelerimizi kendi sesimizden duymak bizi daha da heyecanlandırdı.
Ali Efe Ç.: Yaptığımız her etkinlikte olduğu gibi bu etkinliğimizde de istekle hikayelerimizi seslendirdik ve çok güzel bir ürün oluşturduk.
Eylül Cemre K.: Güzel bir etkinlik oldu benim açımdan. Öğretmenimizi seslendirme yaparken biraz yormuş olabilirim :)
Hiranur B.: Araştırdığımız hikayelerimize katkı yaparak yazdığımız hikayelerimizi seslendirmek çok güzeldi.
Didem Sümeyye S.: Diğer proje öğrencileriyle birlikte çok güzel bir etkinlik oluşturduk ve oldukça heyecanlıyız.
Zeynep B.: Hikayem biraz uzun olsa da, yazarken ve seslendirirken yorulsam da çok eğlendim. Diğer arkadaşlarımızda benimle aynı şeyi düşünüyordur.
Biz Türkiye'nin Öykü Çemberi adlı eTwinning Projesine, Akdeniz Bölgesi hikayelerini yazmak üzere Osmaniye ilinin Merkez ilçesinde bulunan Osmaniye İlkokulundan katıldık.
Projeyle kültürümüzü tanıyarak, diğer kültürlerle aramızdaki fark ve benzerlikleri, ortaklarımızla uyum ve işbirliği ile çalışabilmeyi, teknolojik ürünleri kullanabilmeyi, kendi kararlarımizi almayı öğrendik.
Projemize katılan ve fikirlerini ortaya koyup, ürünleri hazırlayan öğrencilerimize, bize destek olan velilerimize, proje ortağı arkadaşlarımıza teşekkürler.
Mahmut Emre A. -Yayladaki Yörük
Efe Ö. - Asi Nehri
Nisa Nur Ö. - Defne Ağacı
Yasin Efe C. - Adamdaş
Yusuf Cumali E. - Lokman Hekim
Hüseyin Ç. - Gürlek Kız
Burak AYKAN
Osmaniye İlkokulu
Merkez / Osmaniye
YAYLADAKİ YÖRÜK
Merhaba. Ben Mahmut Emre, Osmaniye İlkokul 4.sınıf öğrencisiyim. Osmaniye’de yaşıyorum. Yaşadığımız yer yazları çok sıcak olduğu için biz yazları bazen kalmak, bazen de gezmek için ailemle birlikte yaylaya gideriz.
Yine bir yaz yaylaya çıkmak için hazırlığımızı yapıp arabaya binmiştik. Yükseldikçe agaçlar giderek artıyordu. Varacağımız yere yaklaşınca dağların kenarlarında çadırlar gördüm, kenarlarında da keçiler, koyunlar vardı. Yaylalar geceleri soğuk oluyordu, bu insanların soğuk havada çadırda yaşamalarına şaşırmıştım. Anneme sorunca da onların bu dağları herkesten iyi tanıdığını söyledi. Onlara Yörük derlermiş. Hatta geçmiş zamanda yaşanmış bir de hikâyelerini anlattı bana.
Devlet bir zamanda meteoroloji memurlarını görevlendirilmiş, çıkın şu Toroslar’a da şu millete haber verin, şöyle olur ise yağmur yağar, söyle olursa kar yağar gibi bilgilendirin, halkın tecrübelerine ait bilgileri de toplayın demiş. İki memur gitmiş çıkmışlar, Toroslar'ın tepesine bakmışlar ki orada bir aşiret Yörükler, memurları görür görmez hemen buyurun etmisler, yemek vermişler, biraz sohbet etmişler, sonra da isteğiniz emriniz neyse buyurun diye sormuş Yörükler. Memurlar da vallahi kardeşim bizi devlet gonderdı, hava durumunu size öğretmeye, böylece malınızın telef olmasını önlemeye geldik, ayrıca da sizin tecrübelerinizden istifade etmeye hava ile ilgili tahminlerinizi nasıl yaptıgınızı ogrenmeye geldik demisler.
Yörüklerin oymakbaşı ihtiyar adam sabah olsun bakarız demiş. Hava kararmaya başlayinca da çadıra girip yatmışlar memurlar. Gece memurlardan bir uyuyamamış. Bir ara bir ses duyup, kulak kabartmış. Yan çadırdaki Yörük, yanındakine dışarıda kar yağıyor, şu heriflerin üstüne bir çul daha at donarlar şimdi demiş. Memur düşünmüş kendi kendine demiş ki adam dışarı bile bakmadan kar yağıyor diyor. Atıyor mu ne yapıyor demiş. Derken yan çadırdan yine aynı Yörük, yanındakine saat 3 oldu, görmüyor musun şimdi herifler donar demiş. Memur kolundaki saatte bakmış, gerçekten de saat 3, yine kendi kendine gördügüm, bildigim kadarıyla bu adamın saati de yoktu demiş.
Sabah kalkıp bakmış ki ne görsün, her taraf bembeyaz kar Yörüğe, emmi kolunda, cebinde saatin yok, ne bildin gece saatin 3 olduğunu demiş. Yörük de benim eşek gece 3 olunca anırır demiş. Peki demiş, dışarı çıkmadın, çadırda pencere de yok, dışarıda kar yağdığını nasıl bildin deyince Yörük gayet sakin, oğlum havanın sertliğinden vücudumuz büzüştüydü, bir kar yağarken büzüşürüm ben, işte o zaman anladım demiş. Bunu duyan memur hemen arkadaşının kolundan tutup yürü kardeşim yürü, bu Yörüklerin eşeği saat, vücudu rasat. Biz ne öğreteceğiz ki bu Yörüklere deyip oradan ayrılmışlar.
O hikâyeden sonra herkesin kendi yaşadığı hayat ile ilgili bilgilere farklı yollardan ulaşabileceğini fark ettim. Kimi okuyarak bilgi sahibi oluyordu kimi de içinde yaşadığı hayattan bilgiler ediniyordu. Ama nasıl yaşarsak yaşayalım bilgi bizim rehberimiz oluyordu.
Osmaniye İlkokulu Öğrencisi – Mahmut Emre A. -OSMANİYE-2021
ASİ NEHRİ
Merhaba. Ben Efe, Osmaniye İlkokul 4.sınıf öğrencisiyim. Bu yıl okullar uzaktan eğitimle devam etmeye başlayınca bana da epey bir boş zaman kaldı. Ben de eskiden öğrendiğim bazı hikâyeleri yazmaya başladım, işte bu da onlardan biri.
Ailemle birlikte bazen gezilere gideriz. Bir gün Hatay’a da gitmiştik. Şehrin tam ortasından akan bir nehir gördüm. Bu nehrin kenarında yol boyunca yürüdük, işte o zaman bu nehrin çok büyük olduğunu anladım. Hava güzel olunca bir parka oturduk ve kardeşlerimle oynarken orada sonradan turist kafilesi olduğunu öğrendiğim insanları gördüm. Babamla yakınlarına gittik. Başlarındaki kişi şehri tanıtıyordu. Sonra nehrin adının Asi Nehri olduğunu söyleyerek, nehrin başladığı ve bittiği yerleri anlattı ve inanışa göre bu nehrin bir de efsanesi olduğundan bahsetti. Sonra eve döndüğümüzde efsaneyi dedeme anlatmaya başladım, dedem de o efsaneyi bildiğini söyledi ve hikaye hakkında konuşmaya başladık.
“Hikâyemizin binlerce yıl önce Samandağ’ın Hıdır Bey köyünde geçtiğine inanılmaktadır. Bu köyün su kuyusunun başında bir ejderha bekler ve halka bu suyu her yıl kendisine bir kızın kurban edilmesi karşılığında dağıtırmış. Köy halkı da susuz kalmamak için bu şarta
boyun eğip her yıl bir kızlarını kurban olarak sunarlarmış ejderhaya. Yine böyle bir zaman yaklaşmıştır. Son olarak sıra kralın kızına gelmiş. Kız ejderhanın önüne kurban olarak sunulmuştur. Etraftaki bir çoban delikanlı kızın ellerini çözüp gizlice onu salmış ve kızın yerine
kendisi oturmuştur kayalıklara, üzerini örtüp beklemeye başlar Ejderha’nın gelmesini elinde mızrağıyla.
O an gelmiştir; Ejderha yaklaştıkça çoban, sesi duyup mızrağını hazırlamış ve kendine yaklaşan ejderhanın kalbine mızrağını saplamıştır. Ejderha, mızrağın acısıyla ve çoban kendisini öldüremesin diye hızla kuyunun başından uzaklaşmış. Canının acısından yeri göğü yararak, kayaları parçalayarak, ormanları yakıp, Antakya, Suriye, derken Lübnan’a kadar ulaşmış ve burada sert bir kayaya çarpmış. Çarptığı kayanın altından o kadar çok su fışkırmış ki bir anda ortaya çıkan su Ejderha’nın beklediği Hatay’a kadar geri ulaşmış. Su nehir olmuş coşmuş, ejderhanın yok ettiği tarlaları, ormanları tekrar yeşertmiş ve ulaştığı her yere bereket getirmiştir. Ama bu nehrin diğerlerinden bir farkı varmış, acısından alevler saçan Ejderin düştüğü yerden fışkırmaya başlamış su tüm kanunları hiçe saymıştır, Ejderhanın yardığı, yıktığı, yaktığı toprakları takip edip yeniden yeşertmiş olan bu su, diğer nehirlerden farklı akmaya başladığı için bu suya isyan eden, başkaldıran manasında ”ASİ” denmiştir. Tüm sular yukarıdan aşağıya, kuzeyden güneye akarken, bu su aşağıdan yukarı doğru ve şaşılacak bir durum ki, güneyden kuzeye akmaya başlamış.”
Asi Nehri'nin hikayesini dedemle konuşunca o da çok mutlu oldu,
ben de ona bildiğin başka hikâyeler var mı diye sordum. Dedem de başka bazı efsaneler bildiğini söyledi. Bazen bir araya gelince bana anlatıyor, ben yazıyorum, aklımda kalanları.
Osmaniye İlkokulu Öğrencisi - Efe Ö. - OSMANİYE-2021
DEFNE AĞACI’NIN ÖYKÜSÜ
Merhaba. Ben Nisa Nur, dokuz yaşındayım. Osmaniye İlkokulu’nda 4.sınıfa gidiyorum. Kitap okumaktan, ailemle gezmekten, yeni şeyler öğrenmekten çok mutlu oluyorum.
Hikaye kitaplarımın bir çoğunu okumuştum. Öğretmenimin daha önce sınıfta bize medya okuryazarlığı şeklinde, öğrettiği kurallara dikkat ederek internet üzerinden hikayeler aramaya, okumaya başladım. Defne Ağacı’nın öyküsüne denk geldiğimde, bu hikayenin hem konusu dikkatimi çekti, hem de efsanenin yaşadığım şehre yakınlığı nedeniyle ilgim daha da artmıştı. Hikayeyi bir çırpıda okuyuverdim. Sonra da bu efsanenin bir bölümünün Hatay/Harbiye’de geçtiğini söyleyerek aileme efsaneyi anlattım, babam da bana dönerek hikayeyi bildiğini ve yakın bir zamanda salgınlar geçtikten sonra orayı görmeye gidebileceğimizi söyledi.
“Efsaneye göre, Kral Zeus’un oğlu Apollon, ırmak kenarında genç ve güzel bir kız görür. Bu essiz güzelin adı Daphne (Defne)’dir. Apollon kızı görünce heyecanlanır. Onunla konuşmak ister. Fakat Defne, Apollon’dan hoşlanmamıştır. Kaçmaya başlar. O kaçar, Apollon kovalar. Apollon, Defne’ye “kaçma seni seviyorum” diye bağırır. Defne ise kralların
çocukları ile evlenen kızların hiç mutlu olmadığını daha önce arkadaşlarından ogrendigi için korkuya kapılır ve kaçmaya devam eder.
Apollon ise, Defne’yi peri gibi görmüş ve bu güzel periyi mutlaka yakalamak istemektedir. Aralarındaki mesafe gittikçe kısalır ve biran gelir ki Defne, Apollon’un nefesini saçlarının arasında duyuverir. Artık kurtuluş imkani kalmadığını anlayan Defne, birden durur ve ayağı ile toprağı kazıyarak şöyle bağırır: “Ey toprak ana, beni ört, beni sakla, beni koru.” Bu içten yalvarış üzerine Defne organlarının ağırlaştığını, odunlaştığını hisseder. Göğsünü gri bir kabuk kaplar, kokulu saçları yapraklara dönüşür, kolları dallar halinde uzar, körpe ayakları kök olup toprağın derinliklerine dalar ve birden bire Defne, bir ağaca dönüşüverir. İşte bu ağaca o günden sonra defne ağacı denilmiştir. Bu manzara karşısında şaşıran Apollon, Defne’nin ağaç oluşunu hayret ve üzüntü ile seyreder. Sonra da sarılır ve sert kabukları altında hala çarpmakta olan kalbinin sesini duyar ve şöyle seslenir: “Defne, bundan sonra sen, Apollon’un kutsal ağacı olacaksın. O solmayan ve dökülmeyen yaprakların, başımın çelengi olacak. Değerli kahramanlar, savaşlarda zafere ulaşanlar, hep senin yapraklarınla alınlarını süsleyecekler. Şarkılarda, şiirlerde adımız yan yana geçecek." Bu tatlı sözler üzerine Defne, dallarını eğerek Apollon’u saygı ile selamlar.
Apollon üzüntü ve heyecan içinde o ağacı amblem olarak alır ve parlak yapraklarından başına bir taç yapar. İşte o zamandan beri şiir ve silah zaferi Defne dalı ile ödüllendirilir ve inanışa göre Defne’nin gözyaşları bugün hala Harbiye'de şelaleler meydana getirmektedir.
Bu öykünün geçtiği yer bugünkü Hatay ilindeki Harbiye ilçesiymiş.”
Ben de burayı gezip görmek için sabırsızlanıyorum. Pandemi denilen bu dönemin bir an önce bitmesini istiyorum. Çevremizde bunun gibi başka hikayeler de araştırmaya çalışıyorum.
Osmaniye İlkokulu Öğrencisi – Nisa Nur Ö. -OSMANİYE-2021
ADAMDAŞ EFSANESİ
Merhaba. Benim adım Yasin Efe, Osmaniye İlkokul 4.sınıf öğrencisiyim. Satranç oyununu çok küçük yaslarda öğrendim, okullar uzaktan egitime baslayınca da oynamak için pek kimse bulamıyorum. Bu yüzden de bu sıralar biraz öykü yazmaga merak saldım.
Ailem ile birlikte bazen akşamları oturup televizyonu kapatarak sohbet ederiz. Pandemi, nedeni ile yasaklar da olunca bu sıralar sohbetlerimize hikâyeler eslik etmege başladı. Yine böyle bir akşam hikâye, efsane dinlerken ben de başka hikâyeler bulabilir miyim diye internetten öğretmenimizin bize bahsettiği medya okuryazarlığı kurallarına dikkat ederek araştırmalara başladım. Orada bulduğum Adamdaş Efsanesini aileme anlattım.
“Osmanlı Devletinin son zamanlarında Karaman ve Konya’da açılmış olan medreselerin bir kisminda okuyan Molla denilen talebeler (öğrenciler) bir kış gününde Anamur’a ulaşmak üzere yol koyulmuslardir. Bu talebelerin yola çıkmalarından sonra ince ince bir kar yağmaya başlar. Bu kar yağışı onlar ilerledikçe şiddetini artırarak devam eder. Göz gözü görmez olur. Talebeler birbirlerini kaybetmemek için el ele tutuşurlar. Gidecek bir yön bulamazlar ve
çaresizlik içinde beklemeye başlarlar.
Başlarında bulunan ve hocam diye hitap ettikleri kişiden imdat umarlar. Artık ölümle yüz yüze gelmişlerdir. Bir kurtuluş, bir çözüm yoktur ortada. Hocam dedikleri kişi ellerini acar dua etmege baslar.
“Ya bizi daş(taş) et, ya bizi guş(kuş) et.” diye Allah’a dûa ettigini söyler. Bunun üzerine talebeler de ellerini açarak duaya başlarlar. Mollaların bir kısmı: “Bizi guş(kuş) et.” bir kısmı da “Bizi daş(taş) et.” diye dua ederler. O anda olan olur. “Daş(taş) et.” diyenler taşlaşır. “Guş(kuş) et.” diyenler kuşlaşır.
Şimdi Anamur’daki bu yaylanın, kayalığının güney tarafındaki düz bir alan üzerinde baş kismi yuvarlak, başi fesi andıran, alt kısmı ise düz insan vücudunu andıran, yüze yakın taş bulunmaktadır. Bunlarin, orada taslasan talebelere ait olduğu söylenmektedir. Yörenin Yörükleri böyle inanmaktadırlar. İşte bu olaydan sonra Yörüklerin bu yaylasına, Adamdaş ismi verilmiş.”
Benim anlattığım bu hikaye evdekilere de çok ilginç geldi. Ben de artık daha çok hikâye araştırıyorum, okumaya çalışıyorum, bazılarını da küçük bir defterim var ona yazıyorum.
Osmaniye İlkokulu Öğrencisi - Yasin Efe C. - OSMANİYE-2021
LOKMAN HEKİM
Merhaba. Ben Yusuf Cumali. Osmaniye’de yaşıyorum. Evimiz biraz okula uzak olduğu için okula servisle gidip geliyorum. Osmaniye İlkokul 4.sınıf öğrencisiyim.
Okula servisle gidip gelirken bazen etrafa bakar hayaller kurarım. Bizim servis yolumuzda öyle çok yüksek binalar yoktur. Ağaçları, tarlalari görebilirim, bunu da çok severim. Gezmeyi de bu sebeple çok severim. Ailemle birlikte bir hafta sonunda dedemi de yanımıza alarak Adana-Ceyhan’a gittik, beni orada parka götürdüler, çok da güzel zaman geçirdik. Sonra dedem Ceyhan Nehri’nin kenarına gidelim hem dinleniriz hem de belki balık tutarız dedi. Arabadan oltayı çıkarıp attılar nehre. Hava biraz rüzgarlıydı, dedem de bana dönüp kendine dikkat et, bu rüzgar Lokman Hekim’i bile üzmüş zamanında dedi. Lokman Hekim’i bilmiyordum ve dedeme sordum. O da bana, Lokman Hekim doktorların atası sayılırmış diyerek başladı anlatmaya.
“Lokman Hekim, bütün doktorların üstadıdır. Söylentilere göre, bütün otların, çiçeklerin dilinden anlayan Lokman Hekim bu bitkilerden türlü ilaçlar yaparmış. Hercicek, herot dile gelir,
Lokman'a hangi hastalığı iyiedeceğini söylermiş. Bütün Dünya'yı dolaşan Lokman Hekim, Çukurova’nın bereketli topraklarında her şeyin yetiştiğini görünce, Misis sehrine yerleşmiş. Her derde deva olan Lokman Hekim, cevresindeki hastaları iyi etmiş. Hastalıksız sapasağlam yaşamaya baslayan insanlar, Lokman’a gelerek ölümsüzlüğe de bir çare bulmasını istemişler. Lokman Hekim de ölümsüzlüğe çare olacak bitkiyi bulmak için Çukurova’yı adım adım dolaşmaya başlamış.
Bir çınarın altında uyuklarken bir ses duymuş: “Lokman, bunca zamandır arama-taraman bitsin, ben ölümün ilacıyım. Bundan böyle insanlara da, hayvanlara da ölüm yok!” demiş. Kendisine seslenen otun yanı başına koşan Lokman Hekim, ilacın nasıl yapılacağını da öğrenmiş, bir deftere yazmış. Otu da kopararak, Misis’e doğru yola koyulmuş.
Misis’e varmak üzereyken, Ceyhan nehri üzerindeki Misis Köprüsü’nde duraklamış. Defteri de elindeymiş. Defterinde yazdiklarina bakip ilacı yapmaga koyulumus. Tam yapıp bitirecegi sirada, aniden esen bir rüzgâr defteri de, otu da uçurarak suya düşürmüş. Efsane bu ya, Lokman Hekim de bu yüzden ölüme çare olacak ilacı bir daha bulamamış.
Otlar da o tarihden sonra kendisinden yüz çevirmişler. Bir daha da onunla hiç konuşmamışlar.”
Lokman Hekim’in hikâyesini çok beğenmiştim, birinin bütün hastalıkları tedavi edecek kadar bilgili olmasi beni şaşırtmıştı. Bilgili olmak, öğrenmek benim de çok istediğim şeyler, bunun için de çok çalışmam gerektigini biliyorum.
Osmaniye İlkokulu Öğrencisi – Yusuf Cumali E. - OSMANİYE- 2021
GÜRLEK KIZ
Merhaba. Ben Hüseyin, Osmaniye’de yaşıyorum. Osmaniye İlkokulu 4.sınıf öğrenciyim. Hikâyeler okumayı ve yeni şeyler öğrenmeyi çok severim. Öğretmenim de sözel olarak çok başarılı olacağıma inandığını ifade ediyor. Ailemle bazen gezeriz gezdiğim yerleri, zihnimde kitap yaprakları gibi canlandırırım.
Biz ailemle birlikte iki yıl önce yaz tatili sırasında Adana/Pozantı’da yaşayan halamların yanına gitmiştik.
Oradayken, hep birlikte etrafı dolaşmak için bir geziye çıktık. Bu gezide agaçlar,daglar, taşlar bir sürü doğal unsurlar vardı.
“Halam bana bir dağı işaret etti, dikkatli bakınca bu dağın üzerinde, kıza benzer bir kabartma oldugunu fark ettim. Hemen şaşkınlık icerisinde halama döndüm. Onun ne olduğunu sorunca o da bana burası Akdeniz’le, İç Anadolu’yu birbirinden ayıran TorosDağları, orada bulunan kız da anlatılan bir efsaneye göre bu dağların arasındaki geçit olan Gülek Boğazı’nın adını aldıgı, efsanede bahisedilen taşlaşan kız diyerek anlattı efsaneyi.
İşte burası yılanlı kaya olarak da bilinen bir yerdır. Ve yörede burası ile ilgili farklı efsaneler anlatılır. Bir çobanın Gürlek adında bir kızı varmış. Babası ile Gürlek davar gütmeye gitmişler. Bu kız dağda acan çiçekler toplamak isterken babasından uzaklaşmış. Bir uçurumun kenarinda çiçekler toplarken uçurumun ucunda çok güzel bir çiçek görmüş. Bu çiçeği almak için uzanınca kocaman bir yılanla karşılaşmış. Babasına bağırmış ama bir türlü sesi gitmemiş. Yılan gittikçe yaklaşınca “Allah’ım beni yılana yem etme, ya daş et, ya guş” diye yalvarmış. Yılan da, kız da taş olup kayanın yüzünde kalmış.
O günden sonra gezdiğimiz yerlere hep dikkat ettim. Başka başka yerler de gezmeyi görmeyi, anlatılan hikâyeleri varsa onları da dinlemegi istiyorum.
Osmaniye İlkokulu Öğrencisi – Hüseyin Ç. -OSMANİYE-2021
AĞ GELİN
Dedemle Erciyes'e sucuk ekmek yemeye gitmiştik. Teleferikle zirveye çıkmak istedim.Zirveye yaklaştıkça insan şekline benzeyen kayalar gördüm.Dedeme bunlar “İnsana benzemiyor mu ?” diye sordum heyecanla. Dedem de ah yavrum dedi, başımı okşayarak anlatmaya başladı. Çok eski zamanlarda isyan ve soygundan Develi de etkilenmişti.Eşkıyalarla aşiretler arasında çatışmalar oluyordu.Ağ Gelin Efsanesi de bu kötü günlerin izlerini taşımaktadır. Heyecanım daha da arttı,yoksa bunlar gerçekten insan mıydı!
Develi'den bir Türkmen obası,Erciyes'in güney eteklerinde bir yaylaya çıkarlar.Bu obada ahlaki ve fiziki güzelliğinden dolayı Ağ Gelin adı verilen bir gelin vardır.
Kocası ve iki çocuğu ile beraber mutlu yaşarlarken kocası gurbete çalışmaya gitmiştir.Develi çevresinde yaşayan bir eşkıya güzelliği ile şöhret bulan Ak Gelin'e göz koymuştur.Sahipsizliğini de anlayınca bir gece obayı basarak kaçırmak ister.Namus timsali Ak Gelin olayı anlar.Gece karanlığında iki çocuğunu ve küçük sandığını yanına alarak karışıklıktan da faydalanarak gizlice Erciyes'e doğru kaçar Erciyes'in ortalarında öyle bir yere gelir ki, ilerisi uçurum, gidilmez,geriye dönse eşkıya göz yaşları ve çaresizlik içerisinde ellerini açar ve Allah'a yalvarır:''Allah'ım: Beni ve çocuklarımı ya taş et ya da kuş et.'' Duası kabul edilir.Güneş doğunca oba sakinleri ve eşkıya Ağ Gelin'i iki çocuğu ve çeyiz sandığıyla birlikte taş kesildiğini görürler.
Günler sonra obaya dönen kocası olayı annesinden öğrenir.Koşarak ailesinin taş kesildiği yere ulaşır.Uzaklardan bir ses duyar.
” Yiğidim namusunu bir eşkiyaya çiğnetmedim. o eşkıyadan ahımı koma.” Bu ses Ak gelinin sesidir.Delikanlı taş kesilen ailesine bakarak ,”alırım ahını koymam Ak gelin!” diye haykırır dedi ve sanki. Ogünleri yaşarmış gibi hüzünlendi,gözleri doldu.
Düzenleyen: Belinay K.
Düzenleyen:Yiğit Ali T.
CEVİZ OYNAMAYA GELMİŞ ODAMA
Bir gün dedemle sohbet ederken bana “Kayseri’yi ve Kayseri’nin hikayelerini dinlemek ister misin” diye sordu. Evet dedikten sonra yanına gittim. Dizine başımı koydum ve o anlatmaya başladı:
“Eskiden Kayseri’de bağlar çok gelişmişti. Ceviz ağaçları bir sürü ceviz verirdi. Güzleri getirilen cevizlerle kış günleri ceviz oynanırdı. O zaman cevizin binini bir liraya satarlardı. Umumiyetle ceviz oyununu 25-40 yaşlarındaki kimseler oynarlardı. İhtiyarlar bu oyunları zevk ve merakla seyrederlerdi. Bir oturuşta üç beş bin ceviz kazanan oyuncu usta sayılırdı. Bu gün bu adet hemen hemen kalkmış durumda.
Dedemin anlattığına göre, o zamanlar köylerinde bir kızı kendisinden yaşça küçük bir delikanlı ile nişanlamışlar.
Kız oğlanı çok seviyormuş. Oğlan bir gün kızın evine gitmiş. Ama dili tutulmuş gibi ona bir şey söyleyememiş ve nişanlısının dizinin dibinde, cebinden çıkardığı cevizleri birbirine vurmaya başlamış. Sanki gel ceviz oynayalım dercesine.
Dedem sonra şu şekilde anlatmaya devam etti. Oysa kız sevdiğinden güzel sözler bekliyormuş. İşte bu duygularla kız utangaç nişanlısı gittikten sonra ona hislerini anlatan şu sözleri söylemiş;
Ceviz oynamaya gelmiş odama
Nişanlında bu mu derler adama,
Dayanamam senin kara sevdana
Aman aman olmuyor
Eş eşini bulmuyor
Kara yağız genç oğlan
Niye gönlün olmuyor?
Sonrasında bu hüzünlü sözler dilden dile dolaşarak bu güne kadar gelmiştir güzel torunum, dedi.”
Dedem eski günlerini hatırladığı için çok duygulanmıştı.
Düzenleyen:Zeynep T.
YOZGAT SÜRMELİ TÜRKÜSÜ HİKAYESİ
Bir gün Yozgat'a anneannemi ziyarete gitmiştik . Anneannem beni hep sürmeli diye severdi, neden böyle söylediğini merak etmiştim. Sorduğumda sana bunun hikayesini anlatayım demişti. Yozgat'ta sürmelinin adı sevgiymiş . Sevenler sevdiğine Sürmeli diye hitap edermiş . Yozgat halkı yarı göçebe, yarı hayvancılıkla uğraşırlarmış. Bozok yaylasında otlayan sürülerin birini de Sürmeli Bey adında yanık sesli elinde kavalı , sırtında sazı Yozgat ormanlarında sürüsünü otlatırmış. Bazen bir çamın dibine yaslanır sazın tellerini konuşturur , bazen derenin kenarında kavalını çalar aşık olduğu gönlünün sultanını düşünürmüş.
O sultan ki Bozok yaylasının en güzel kızıymış ay yüzlü , sürmeli kaşlı , bir dilbermiş. Babası bir Türkmen Beyiymiş, çok sert bir adammış. Sürmeli bey ailesini salarak babasından sevdiğini istetmiş. Kibirli adam kızını bir çobana vermek istemez araya beyler , ağalar girer ama boşuna bir türlü gönlü olmazmış. Kızın babasının emriyle iki sevgili birleşemezler üzüntüsünden sürüsünü bırakan Sürmeli bey alır sazını eline . Beş Çamlar mevkiğinde kendine bir dergah kurar ağaçlara anlatır küser ,üzülür çamların arasında kaybolur gider . Dertli kavalına üflediği, içli sazına söylediği nağmeler kalır . O gün bugündür dillerde yankılanır, Sürmeli Bey'in türküleri . Sürmeliler diyarı deyince akla Yozgat gelir. Yiğitlerin atlarıyla şahlandığı diyar Yozgat.
Kimi zaman anaya isyan olmuş Sürmeli; "Zodik" olmuş; anaya feryat olmuş: "Yozgat seni delik delik delerim, kalbur alır toprağını elerim. Eğer anam beni sana vermezse, koyun olur arkan sıra melerim". Bazen ayrılık olmuş sevgili bağrında "Efülliye" olmuş, ..sevgilinin gözünde yaş olmuş: "Sarı çiçeğim mor menevşe zamanı Çaldır dağlarI başındaki dumanı yine geldi ayrılık zamanı. Ya ben ağlamayayım kimler ağlasın” Kimi zaman korku olmuş, "Acaba bu son gün mü" diye yürekte ateş olmuş yakmış ve "iftariye (Nida ağzı) olmuş: "Sabahınan esen seher yeli mi? Benim gönlüm divane mi deli mi? Durup durup yar gögsünü geçirir Yoksa bugün ayrılığın günü mü?" Sürmelide öyküleşip Sürmeli Bey çok sevdiği kızla geçen anılarını "Pezik ağzıyla" anlatmış:
"Dersini almış da ediyor ezber Sürmeli gözlerin sürmeyi neyler, Bu dert beni iflah etmez deleyler ,Benim dert çekmeye dermanım mı var?"
Annneannem anlatırken gözleri doldu . Çocukluğumuzdan beri biz bu türkülerle büyüdük dedi .
Düzenleyen: Emirhan B.
GESİ BAĞLARI
Bir gün annemden Kayseri'de geçmişte yaşanan efsane olan bir hikaye anlatmasını istedim. O da bana Kayseri'nin ünlü olan gesi bağlarında geçen genç bir kızın hikayesini anlattı. Hikaye küçük yaşta evlendirilen genç bir kızın annesine olan özlemini anlatıyor. Kayseri Gesi bağlarına gelin giden kızın kayınvalidesi, kayınbabası ve kocası evlendikten sonra kızı ailesiyle görüştürmemiş. Kız annesine duyduğu özlemi Gesi bağlarında kuşlara , dağlara, açan çiçeklere, akan sulara, yağan yağmura, köydeki herkese anlatmış. Ama ne çare ki annesinden bir haber alamamış. Yıllar sonra bir çocuğu olmuş. Annesine duyduğu özlem çocuğunda biraz hafifler sanmış. Ama annesine duyduğu özlem daha da artmaya başlamış.
Ve her gezdiği yerde, her duyduğu seste annesinin kokusunu sesini arar olmuş. Yıllar yılı annesinden tek iyi haber alamadığı gibi annesinin ölümünden de haberi olmamış. Ne cenazesine gidebilmiş ne mezarına. Bu özlem artık o kadar ağır gelmeye başlamış ki Gesi bağlarında dolaşırken dillerinden şu satırlar dökülüvermiş:
Gesi bağlarında dolanıyorum, Yitirdim yârimi aman aranıyorum, Yitirdim yârimi aman aranıyorum, Bir çift selamına güveniyorum, Gel otur yanıma hallarımı söyleyim, Halımdan bilmiyor ben o yâri neyleyim Gesi bağlarında üç top gülüm var, Hey Allah'tan korkmaz sana da bana ölüm var, Hey Allah'tan korkmaz sana bana ölüm var, Ölüm varsa bu dünyada zulüm var ,
Atma garip anam beni dağlar ardına, Kimseler yanmasın anam yansın derdime,
Duymayın beni dağlar, duymayın beni kuşlar, duymayın beni açan çiçekler, anneme bir selam göndermeyin diye sitem ederek her yerde bu türküyü söylemiş. Gesi bağlarında söylenen bu türkü dilden dile dolaşarak günümüze gelmiş.
Düzenleyen:Elif Sena Ö.
ERCİYES EFSANESİ
Geçen kış ailece Erciyes dağına kayak yapmak için çıkmıştık. Biz Erciyes e ulaştıktan sonra hava bozdu ve tipi başlamıştı. Hava kötü olunca kayak yapamadık .Isınmak için dağda ziyarete gelen insanların dinlenmeleri ve yemek yemeleri için yapılmış bir restoranta girdik.Babam yaşlı bir amcayla sohbet etmeye başladı. Yaşlı amca Erciyes Dağının efsanesini anlatmaya başladı.
Ercişler sülalesi Erciyes'te yaşarmış.Ercişler sülalesinin Cis adında güzeller güzeli bir kızı varmış. Cis’ i bir yiğit görmüş ve yiğit kızı çok sevmiş.Cis de yiğit oğlanı çok sevmiş. Yiğit kızı babasından istemeye karar vermiş.
Erciyes dağına Cis ‘i istemeye gitmiş . Cisin babası bir şartla kızımı veririm.Erciyes dağının tepesinde alev kusan bir ejder var o ejderi öldürüp gel kızım Cis’de senin olsun . Yiğit bunun üzerine Cis’ in yanına giderek ona gelinliği vermiş. Sen hazır ol. Ben ejderi kesip geleceğim demiş. Cis onun önune geçip vazgeçmesini istedi, ordular baş edememiş sen nasıl başedersin demiş.Dağ çok sapa ve ejder çok büyük gel bu işten vazgeç demiş. Yiğit verdiği söz ile sevdasından vazgeçmemiş ‘’Dağ yolu sapa ve ejder büyükse büyük ama sevdam daha büyüktür.’’demiş. Ejder beni öldürürse bir kere yanar ölürüm yoldan dönmek sensiz kalmak bana binlerce kez ölüm .Diyerek Cis’e aldığı beyaz gelinliği vermiş. Kısmetse döner gelirim, giy bu gelinliği demiş. Yiğit silahları kuşanıp dağ başına doğru yola koyulmuş.
Cis ise peşinden gidip, yoldan çevirmek istemiş Yiğit yolundan dönmeyip ejderin yanına varmış. Ejder alevler püskürtüp yiğit’i yakmak istemiş alevler Cis’i sarınca yiğit üstüne kapanıp onu korumak istemiş ikisi birden tutuşup yanıp yakılıp kül olmuş Cis’in beyaz gelinliği dağın başına yayılmış. Erciyes o günden sonra beyaz ve dumanlı kalmış.
Bu olaydan sonra dağın ismi Erciyes olarak kalmıştır.
Düzenleyen:Nehir P.
HASTANE ÖNÜNDE İNCİR AĞACI
Merhabalar benim adım Hakan ,sizlere çok sevdiğim Hastane Önünde İncir Ağacı adlı türkünün hikayesini anlatacağım:
Yozgat’ın şirin mi şirin bir köyünde biri kara yağız delikanlı, diğeri güzeller güzeli bir kız birbirine sevdalıymış. Ta beşiktenmiş onların sevdası. Ali’nin askerlik zamanı gelmiş. Sevdiğiyle yine kırlarda dolaşırken demiş ki;
— Sevdiğim askerlik zamanım geldi.
Ümmü ağlamış, üzülmüş. “Ağlama sevdiğim” demiş Ali. “Sayılı gün çabuk gelir geçer. Bir bakmışsın gelmişim, düğünümüzü yapmışız, kavuşmuşuz birbirimize.”
Ali askere gider. Askerden her gün sevdiğine mektuplar yazar.
Günler birbirini kovalar. Zaman hızla akmakta Ali Ümmü’ye kavuşacağı günün hayalini kurmaktadır fakat Ali askerde iken o zamanların amansız hastalığı vereme yakalanır. Doktorlar bilmezler hastalığının ne olduğunu. Günden güne erir Ali. Ailesine haber verirler. Sevdiğine, Ümmü’ye de gider kara haber. Ali’yi daha önce hiç görmediği İstanbul’a hastaneye götürürler. Yüzü solgun, bedeni bitkin artık ölümün kıyısındadır. Tek dileği son kez sevdiğini görebilmektir. Ali’nin ailesi fakirlikten son kez bile görmeye gidemez. Ümmü perişan, Ümmü çaresiz. Sevdiğinin yanına gitmek ister ama babası bırakmaz. “Dünya gözüyle son bir kez göreyim” der babasına ama yine bırakmaz. Ali bekler, bekler gelen olmaz. Hastanenin odasından pencereden gözü incir ağacına takılır.
İncir ağacına bakarken gözünden anasının, babasının, güzeller güzeli sevdiğinin hayalini kurar. Artık dayanacak gücü kalmamıştır Ali’nin. Gözleri incir ağacına takılı halde, yumar gözlerini hayata.Ailesi fakirlikten dolayı cenazesini bile getirememiş memlekete ve İstanbul’a defnetmiştir. O öldükten sonra kıyafetlerinin arasından bir mektup çıkar. Mektupta Ali’nin okuyan herkesi derinden etkileyen şu sözleri yazmaktadır;
Hastane önünde incir ağacı,
Doktor bulamadı bana ilacı,
Baştabip geliyor zehirden acı,
Garip kaldım yüreğime dert oldu.
Ellerin vatanı bana yurt oldu. Düzenleyen:Hakan Ö.
KIZ OĞLAN TAŞI
Merhabalar , ben Eymen , çok ilginç bir efsane öğrendim .Şimdi sizlere bu efsane yi anlatmak istiyorum.
Sivas’ın Cemelce köyünde Bedir adında güzeller güzeli bir tane kız varmış.
Bu kızı çok kişi istemiş ama bazılarını beğenen Bedir'in annesi bunlar fakir diyerek evden kovmuş, Bedir artık çok sıkılmış.
Sonra bir delikanlı gelmiş, Bedir ümitsiz bir şekilde kapıyı açmış,sonra annesi yanına gelip delikanlıyı biraz beğenmemiş, Bedir belli etmeden içeriye gidip delikanlıya kahve yapmış sonra delikanlı Bedir’i istemiş fakat annesi Gürcü hanım bu karara hayır demiş.
Daha sonra delikanlı püfleye püfleye evden çıkıp dolaşmaya başlamış.
Bedir bu duruma çok üzülmüş. Annesine demiş ki: ''Ben bu delikanlı ile evlenmek istiyorum.'' Senin iznin olursa ben bu delikanlı ıle evleneyim ne olur demiş.
Annesi demiş ki: ''Ben böyle kötü fakir insanlara seni vermem .''demiş.
Sonrada aradan uzun zamanlar geçmiş
Sonra bir ara Bedir yemek hazırlamak için su almaya girmiş onu gören delikanlı kafasından planlar yapmış. Bedir ile beraber kaçmışlar.
Sonrada köyün çıkışındaki tarlaya gitmişler o tarlanın samanlarının içine saklanmışlar.
Babası akrabaları herkes toplanmış Bedir aramışlar, aramışlar sonra tarlalara gitmişler.İlk başta Bedirlerin saklandığı tarlaya gitmişler orayı da aramışlar taramışlar bulamamışlar.Babası Talip demiş ki: Burada yoklar, biz en iyisi tedbir olması için burayı yakalım.'' demiş ve yakmışlar.Yanmış her yer sonra söndürüp aramışlar taramışlar.
Babası sonra kızın ve genç delikanlının ölülerini bulmuşlar, onları görünce pişman olmuş ve vicdan azabı çekmiş.
Sonrada halk bu iki gencin mezarına kız oğlan taşı demiş.
Düzenleyen:Eymen Efe Ç.
KIZLAR SİNİSİ
Bir bayram günü sabahında dedem ve babaannem bütün torunlarını toplayıp yöremizle ilgili hikayeler anlatmaya başladılar. Bu hikayelerden en dikkatimi çeken şu olmuştu; Kızılırmak, Kızıldağ’dan doğar. Diyerek başlamıştı dedem. Kızıldağ’da Beş Gözler denilen su kaynağının yakınlarda, peri bacalarına benzeyen kayalıklar vardır. Halk arasında buranın adı ”Kızlar Sinisi” dir. Dedem bu ismi söyleyince birbirimize baktık sonra tekrar dedeme doğru dönünce dedem şaşırdığımızı ama devamını merak ettiğimizi anlamış olacak ki devam etti. Efsaneye göre çok eski zamanlarda bir gelin adayı, Kızıldağ yamaçlarından geçerken eşkıya hücumuna uğrar. Eşkıya düzlükteki yolu kestiği için, düğün alayı Kızıldağ’a tırmanmaya başlar.
Gelin eskıya elinden kurtulamayacağını anlayınca Allah’a yalvarır. ”Ya onları taş kes, ya beni taş kes” der. Düğün alayı o anda Kızıldağ’ın yamacında taş kesilir. Çok şaşırmıştık bu olaya bu olay gerçekten yaşanmış mı yoksa dedem bizi şaşırtmak için mi anlatmıştı diye düşünüyordum ki. Kuzenlerimden “Dede bu gerçekten yaşanmış mı ?” diye sordu. Dedem ise merakımızı gidermek için anlatmaya devam etti. Gerçekten de o yörede, uzaktan bakıldığında, dağın yamaçlarına yayılmış ve bir düğün alayını anımsatan irili ufaklı kayalar görülür; hatta bunların arasında bir çeyiz sandığı bile vardır. Deyince az da olsa şaşkınlığımız azalmıştı benim için çok güzel bir gündü.
Düzenleyen:Ahmed Bilal S.
Bizler projeye Hz. Nuh'un şehri olan Şırnak'tan katıldık. Bu proje kapsamında Doğu Anadolu Bölgesinde yer alan kültürel değerlerimizi siz okuyucularla paylaştık.
Projemiz sayesinde aslında duyduğumuz, aşina olduğumuz değerlerimizi detaylı bir şekilde öğrenme fırsatı yakaladık.
Projemize emek veren öğrencilerime ve bu süreçte desteğini esirgemeyen velilerime teşekkür ederim.
Burak Can ELİK
Derviş delikanlıyı evine götürür ve eğitir. Delikanlı bir gün çarşıda güzel bir kız görür ve onu çok sever. Soruşturunca kızın, o bölgenin zenginlerinden Karakoyunlu beyinin kızı olduğunu öğrenir. Delikanlının çok üzüldüğünü gören derviş’ ’üzülme kızı isteriz’’ der. Ertesi gün beyin kapısına varıp durumu anlatırlar. Bey onları küçümser ve 40 gün içinde sandık dolusu altın getirirse ancak kızını verebileceğini söyler. Delikanlı bu kadar altını bulamayacağı için çok üzülür ve yemeden içmeden kesilir, günden güne zayıflar. Derviş de bu duruma çok üzülür. Tam kırkıncı gün uyandığında evlerinin avlusunda kimin getirdiği bilinmeyen eşya ve altın yüklü katırlar görür.
Ali Kaan A.
Orgeneral Edip Başer İlkokulu
ŞIRNAK-2021
YILAN VE ASLAN EFSANESİ
Biz iki katlı müstakil, kocaman bahçesi olan bir ev de oturuyoruz. Evimizin bir de çatı katı vardı. Annem ile babam oraya girip çıkıyorlardı. Evimizdeki kullanmadığımız eşyaları, bozulan malzemeleri oraya çıkartırlardı. Kardeşim Zeynep Su ile ikimiz oraya hiç çıkmamıştık. Bir gün yine annem elinde bozulan bir eşya ile çatı katına çıkartırken biz de annemle beraber çatı katına çıkmıştık. Odada daha önce görmediğimiz eşyalarla doluydu. Köşede duran sandık dikkatimizi çekmişti. Kardeşimle beraber sandığı açtık ve içerisinden bir saat çıktı. Saatin üzerindeki düğmeye yanlışlıkla basınca kendimizi bir anda ormanlık alanda buluverdik.
Elimizdeki saatin bir zaman makinesi olduğunu anlamıştık. Kardeşimle olanları anlamaya çalışırken ormanın içerisinde yürümeye karar verdik. Karşımıza birden kocaman bir türbe çıktı. Türbe kapısında Siirtli İsmail Fakirullah Türbesi yazıyordu. Merakla türbeye yaklaştık ve içeriden sesler geliyordu. Kardeşimle bir yere saklanıp olanları izlemeye başladık.
Bir de ne görelim bir aslan ve bir yılan. Bir mezarın başında mezarı korumak için kavga ediyorlar. Aslan ben koruyacağım; yılan ise ben koruyacağım diye bağırıyordu. Tartışmalar devam ettikçe sesleri daha da çok artıyordu. Oradan geçen bir kişi tartışan aslanla yılana selam verdi.
Aslanla yılan boğuşmalarından dolayı kişinin selamını duymadı. Kişi yeniden selam verdi yine duymadılar. Üçüncü kez verdiği selamı duymayınca o kişi “Yarabbi bu aslanla yılan kavgadan benim selamımı almadılar ya Rabbi bunlara öyle bir şey yap ki yerlerinde donup kalsınlar.” diye dua etti. O anda aslanla yılan birden ağaca dönüşmüştü. Biz gördüklerimizden dolayı çok şaşkındık. Olanları anlamaya çalışırken, kardeşim tekrardan saati çantamızdan çıkarıp düğmesine bastı ve kendimizi tekrardan evimizin çatı katında bulmuştuk.
Aynur K.
Orgeneral Edip Başer İlkokulu
ŞIRNAK-2021
YEDİ UYURLAR EFSANESİ
Ben de;
Aysuna Nevra P.
Orgeneral Edip Başer İlkokulu
ŞIRNAK 2021
GELİN GELDİ EFSANESİ
Bir gün ablamla odada oturuyorduk. Babam Erzurum’un Efsaneleri isimli bir dergi getirmişti. Dergide çok güzel efsaneler vardı, ama bir tanesi çok dikkatimi çekmişti. Efsanenin adı Gelin Geldi Efsanesiydi. Merakla okumaya başlamıştım.
Çevredeki köylerden birinde güzel bir kız varmış. Bu kıza komşu köylerden bir delikanlı âşık olur. Kızında gönlü delikanlıdadır. Durumlarını ailelerine acarlar. Bu iki gencin evlendirilmesine karar verilir. Fakat araya delikanlının askerliği girer. Kız baba evinde delikanlı asker ocağında kavuşacakları günü beklemeye başlarlar.
Bir gün köye delikanlının askerde şehit olduğuna dair haber gelir. Gelinlik giymeyi bekleyen genç kız bu haber karşısında sarsılır. Ama elden ne gelir ki artık sevgilisi ölmüştür. Ağlamanın sızlanmanın bir faydası yoktur. Kızın yeni Talipleri olur babası bunlardan birine kızını verir, düğün dernek kurulur davullar vurulup zurnalar çalınmaya başlar. Gelin alayı vakti gelince gelinin atını çekerler ve yola çıkarlar.
Ana yolda bir gölün kenarına gelince bir müddet dinlenmeye karar verilir. Atından inip gölün berrak sularına dalgın dalgın bakan genç kızın aklı hep eski sevgilisindedir. Ona düşünmektedir. Gölün pırıl pırıl sularına bakarken onu suyun içindeymiş gibi görür.
Suların sakin güzelliğini boza boza ilerler ve düğün alayındakilerinin şaşkın bakışları altında gölün içinde gözden kaybolur. Kafiledekiler her an gelinin sudan çıkacağını ümitle beklemeye başlarlar.
Gölde görülen herhangi bir değişiklik gelinin geldiğine yorulur, bekleyenler gelin geldi diye söylemeye başlarlar. Hikâyenin sonuna geldiğimde çok etkilenmiştim ve üzülmüştüm.
Bahar Eylül Ş.
Orgeneral Edip Başer İlkokulu
ŞIRNAK-2021
ÇAYDA ÇIRA EFSANESİ
Ödevlerimi bitirip çizgi film izlemek için televizyon karşısına geçtim. Televizyonda “Emiray” adlı çizgi film vardı. Emiray elindeki sihirli kitabı sayesinde zamanda yolculuk edip karşılaştığı sorunları tek tek çözüyordu. Neler olacağını merak ederek bütün dikkatimi ekrana vermiştim. Emiray tam kitabı açacakken kendimi Emiray’ın yanında buldum. Şaşırmış ve tedirgindim. Emiray ise beni gördüğüne sevinmişti. Sanki beni tanıyormuş gibi “Ben de seni bekliyordum.” Diyerek beni daha çok şaşırttı. Zaten yapabileceğim herhangi bir şey yoktu. Ben de kendimi olayın akışına bıraktım. Kitabı açıp bizi bekleyen maceraya doğru yol aldık.
Kendimizi sakin sakin akan çayın kenarına kurulmuş bir Anadolu köyünde bulduk. Vakit öğle vaktiydi. Köyde bir telaş vardı. Yakılan ateşlerin üzerine konan kazanlarda çeşit çeşit yemekler pişiyordu. Ara ara davul zurna sesleri geliyor, insanlar eğleniyordu. Emiray insanlarla konuşup bilgi almaya çalışırken ben de etrafı inceliyordum. Kıyafetleri bizim zamanımızdaki kıyafetlere hiç benzemiyordu. Erkekler siyah şalvar, beyaz gömlek, siyah yelek giymişler ve kasket takmışlardı. Kadınlar ise feslerinin üzerine doladıkları beyaz yazmaları, beyaz gömlekleri, kırmızı elbiseleri ile çok uyumluydular.
Emiray şu an Elazığ’ın bir köyünde olduğumuzu söyledi. Üstelik köyde düğün olduğunu öğrenmişti. Pembe Hatun, oğlunu evlendiriyordu. Pembe Hatun; pembe tombul yanaklı, orta yaşlarda, kısa boylu sıcakkanlı bir hanımdı. Düğüne gelen herkese hal hatır soruyor, ikramlarda bulunuyordu. Düğün yemeği büyük bir coşkuyla yenildi. Bu sırada hava çoktan kararmış, ay gökyüzünde belirmişti. Ay ışığında edilen danslar çok keyifliydi, insanlar eğleniyordu. Ay birden simsiyah oldu. Emiray ile ben bunun ay tutulması olduğunu anlamıştık. Ancak köylüler bu durumu gelinin uğursuzluğuna yorup laf söz etmeye başlamışlardı.
Pembe Hatun da üzülmüştü ama düğünün bozulmasına izin vermeyecekti. Kilerden topladığı bütün mumları tabaklara yerleştirip köyün gençlerinin ellerine tutuşturdu. Köy şimdi ışıl ışıldı.
Pembe Hatun:
-Ben gelinime uğursuz dedirtmem. Çal ne çalarsan çal.
Köy halkı yeniden neşelenmişti. Hatta bundan sonraki düğünlerde de mum oyunu oynayalım dediler.
Ben de dans etmek için ayağa kalkmak istedim. Ama sanki üzerime bir ağırlık çökmüş kalkmamı engelliyordu.
Birden annemin sesiyle irkildim. Meğerse çizgi film izlerken uyuyakalmışım, annem de üzerimi örtüp yanımda belgesel izlemeye başlamış. Elazığ yöresini anlatan belgesel rüyalarıma girip zamanda yolculuk yapmamı sağlamıştı. Uyandığım sırada ise Çayda Çıra Oyununu, Pembe Hatun’u anlatıyordu belgesel. O an çizgi filmin içinde başlayan maceramın belgeselde sonlandığını anlamıştım.
Ebrar Ö.
Orgeneral Edip Başer İlkokulu
ŞIRNAK-2021
Doğduğum şehir Malatya hakkında ne biliyordum. Seviyordum ama hakkında fazla bilgim yoktu. Ya bu kayısı Malatya Kayısı’sı duyuyordum acaba başka şehirlerde kayısı yok muydu?
Kayra Melis B.
Orgeneral Edip Başer İlkokulu
ŞIRNAK-2021
Kız ayran tepsisini biraz daha yaklaştırdığında, Mirg nergis kokusu hissetti. Mirg;
Kız, Mirg'e bakmadan "Ben Juliya'yım." dedi ve hızlı adımlarla uzaklaştı. Mirg, Juliya'yı gözden kayboluncaya kadar izledi. Ayranını içtikten sonra, köylülerle vedalaşıp, atına bindi.
-"Anne, derdimin dermanı yok" dedi. Annesi;
Son gece Juliya tek başınaydı. Yarın düğün alayı gelecek, onu mirin sarayına götüreceklerdi. Çok üzgün bir şekilde sırtını duvara dayamış, oturuyordu. Gece karanlıktı ve herkes uyanıktı. Evdekilerin hepsi acı ve çaresizlik içinde suskundu. Juliya sabaha kadar ağladı, kendi kendine ağıtlar söyledi, söylediği her söz evdekileri çok üzüyordu. Mire karşı koyamadıkları için annesinin, kardeşlerinin, babasının elinden bir şey gelmiyordu. Juliya’nın yakarışları sabah ezanına kadar devam etti. Yardım isteği her yeri inletiyor, ama kimse yardım edemiyordu.
Mirin sarayında coşkulu bir eğlence vardı, uzak yakın tüm akraba ve tanıdıklar toplanmıştı. Binlerce kişi büyük bir halay oluşturmuşlardı. Türküleri çok uzak yerlere kadar ulaşıyordu. Juliya'yı almaya giden düğün alayındakiler mirin sarayından yükselen bu türküleri Juliya’nın evine varana kadar duyabildiler.
.
Atının yularını bıraktı; ellerini yukarı kaldırıp, Allah’tan kendisine yardım etmesini istedi:
"Allah'ım, kimsem kalmadı, gücüm tükendi. Allah'ım, kurbanın olayım, ben gariban Juliya bu kadar acı ve üzüntünün altından tek başıma nasıl kalkarım. Artık yeter!"
Juliya'nın haykırışı o kadar yürekten ve samimiydi ki, en kötü insan bile etkilenirdi. Gözlerini kapattı ve Allah’a şu şekilde yalvardı: ‘’Çaresizim, son ümidim sensin her kesi taş yap.’’ dedi
Nujen Nur S.
Orgeneral Edip Başer İlkokulu
ŞIRNAK-2021
KIRMIZI GÜL DEMET DEMET (ERZURUM)
Gülleri evinin duvarına asıp kokluyor ana… Onlarda oğul kokusu var çünkü. Hele Mehmet kervandaysa. Gözü gönlü kırmızı gülün kurumuş, gazelleşmiş demetinde ananın. Rüyaları hep Mehmet üstüne… Revan yoluna bakıp kalmakta her akşam. Dualar göndermekte gurbetteki balasına.
Derken atı gelir Mehmet’in, at da mahzundur. Emanetini yarı yolda bırakmış olmanın hüznüyle yanaşır anaya. Terkisinde iki demet gül vardır atın. Güller sevgi değil, saygı değil gayrı ayrılık kokmaktadır. Sesi soluğuna düğümlenir ananın. Gözyaşı, kaynar su olur dökülür içine. Atın terkisinden bir demet gül alır ana. Güç bela bir ah kurtulur göğsünden. Elinde bir demet gül, dilinde yanık bir ezgi. Düşer Revan yoluna:
Kırmızı gül demet demet
Sevda değil, bir alamet
Gitti gelmez ol muhannet
Şol Revan’da balam kaldı
Yavrum kaldı, balam nenni
Kırmızı gül her dem olmaz
Yaralara merhem olmaz
Ol tabipten derman gelmez
Şol Revan’da balam kaldı
Yavrum kaldı, balam nenni
Düzenleyen : Zeynep Azra D.
HUMA KUŞU (ERZURUM)
Mustafa'dan yıllarca haber gelmez. Ev halkı artık umutlarını kesmek üzeredir. Mustafa’nın babası, Gülbahar’ın her sabah Mustafa’nın yolunu gözlemesine ve uçan kuşlardan haber istemesine o kadar üzülür ki, bu ağıtı yakar. Huma kuşuna bir cennet kuşu da denir. Çok yükseklerde uçar ve bu uçuşu günlerce sürer, adeta bir haberci kuşu gibidir. Mustafa'yı da huma kuşuna benzeterek ve yine huma kuşunun çok yüksekte uçması haberci bir kuş olmasına atıf ederek başlar söylemeye.
Düzenleyen : M. Kağan Ö.
SARI GELİN (ERZURUM)
Düzenleyen : Hazal İ.
ABDURRAHMAN GAZİ HİKAYESİ (ERZURUM)
Erzurum fethedilirken, Abdurrahman Gazi’nin bir düşman tarafından şehit edilir. Şehit olduğunun haberi şehirde yayılmıştır. Ama daha sonra bu Abdurrahman Gazi, bayrağını Palandöken’in en yüce noktasına dikmek üzere dağ yokuşunda koşmaya başlarken görülmüştür. Abdurrahman Gazi’yi gören dağda bulunan çobanlar evvela donakalırlar, sonra bağırmağa başlar.
Abdurrahman Gazi, bayrağı yüce noktaya diktikten sonra olduğu yere düşer kalır. Palandöken’in Şığvaler Tepesi denilen Sultan Sekisi yamaçlarında ruhunu teslim eder, bu yerde defnedilir. Ve o tarihten sonra da Abdurrahman Gazi’nin kabri, Erzurum için büyük bir ziyaret merkezi olur. Erzurum’a gelip de Abdurrahman Gazi’yi ziyaret etmeyenler, bir daha Erzurum’a gelecekleri rivayet edilir.
Düzenleyen : M. Ahsen Y.
KÜLHANCI BABA HİKAYESİ (ERZURUM)
Düzenleyen: Kadir Asaf A.
BEBEĞİN BEŞİĞİ ÇAMDAN (ERZURUM)
-Seferberlikten kısa bir süre önce asker olan bir delikanlı Şam'a gider. Bu arada askerin eşi hamiledir. Çocuğunun doğumundan sonra asker olan eşinin ailesiyle beraber yaşamaya başlar.
Annem durakladı. "Bundan sonrasını anlatmaya gönlüm el vermiyor." dedi.
"Ay! Sanırım en heyecanlı yeri burası." diye düşünerek pür dikkat kesildim:
-Bu esnada bebeğin beşiği çam ağacının dalına takılır. Anne , büyükbabaya bunu söyleyemez; büyükbaba çok sert bir adamdır. Anne de tepkisinden korktuğu için bir türlü söyleyemez çocuğunun dalda takılı kaldığını. Bir süre sonra mola verirler. Büyükbaba devenin yanına gelir, bakar beşik de yok bebek de. Anneye sorar, işaretlerle beşiğin ağaca takıldığını anlatır. Geriye dönerler ama...
"Sanırım bebeği bulamayacaklar.", diye üzüldüm.
-Geriye dönerler ama bebeği bulamazlar.
İçin için yanar yürekleri. Yanan ana yüreğiyle:
Düzenleyen : Alya K.
AŞIK REYHANİ - GİDİREM HİKAYESİ (ERZURUM)
Pasinler ilçe merkezindeki kahvehanelerde yapılan âşık programlarının müdavimi olur. Zamanla çok ünlü bir sanatçı olur. Şehir şehir , ülke ülke gezerek sanatını icra eder. Yakın arkadaşları Aşık Reyhani’nin bu ününü kıskanır ve bir zaman sonra bu kıskançlık çok artar. Aşık Reyhani’ye iftiralar atarlar. Bunu duyan Aşık Reyhani, bir gecede ailesini alıp Erzurum’u terk etmek ister, kimseye haber vermeden Bursa’ya yerleşir. İnsanlar Aşık Reyhani’nin Erzurum’u sevmemesi nedeniyle terk ettiğini düşünürler. Oysa Aşık Reyhani Erzurum’u her şeyden çok sevmektedir, arkadaşlarının iftiralarına çok üzüldüğü için terk etmek zorunda kalmıştır. Yolda şu sözleri tekrarlayarak Erzurum sevgisini dile getirir:
GÜLLÜ KIZ (YAZ GELEN DE ÇIKAM YAYLA BAŞINA) (ERZURUM)
Düzenleyen : Elif Su G.
PINAR BAŞINDAN BULANIR (ERZURUM)
Pınar Başından Bulanır, oğlunun sevdiği kızla evlenmesi halinde kendisini ihmal etmesinden korkan kıskanç bir annenin oyunları anlatıyor. Aynı köyde yaşayan Hikmet ve Elif birbirlerini çok sevmektedir. Fakat Hikmet’in annesi Asiye, bu birlikteliğe sıcak bakmaz. Çünkü Hikmet’in sevdiği kızla evlenmesi halinde kendisini ikinci plana atacağını düşünmekte ve oğlunun Elif’le evlenmesine karşı çıkmaktadır.
İki genç annelerinin bu tutumlarından dolayı neredeyse birbirlerini göremez hale gelirler. Hikmet’in annesi Asiye, oğlunun başka biriyle evlenmesini ister fakat o kişinin çevirdiği oyunları öğrenince Elif’in iyi biri olduğunu anlamış olur , Hikmet ve Elif’in evlenmesine izin verir.
Düzenleyen : Kayra Efe E.
Ağlayan Çınar Hikayesi (Tarık A.)
Gölyazı'nın tarihi değerlerinden ve simgelerinden biri olan, 700'ü aşkın yaşına rağmen dimdik ayakta duran, gövdesinden suların aktığı ve adına 'Ağlayan Çınar' denen o meşhur çınar ağacı, Gölyazı'ya gelen turistlerin ilgi odağıdır.
Gövdesine dayalı duran birkaç basamaklı tahta merdivenden çıkıp yaşlı çınarın kovuğuna bakanlar sert gövdesi üzerinde aşağı doğru süzülen damlaların sebebini pek merak ederler. Bu meraklı misafirler için 'Ağlayan Çınar'da saklı yürekleri burkan hazin bir hikâye vardır.
Efsaneye göre; Rumlarla Türklerin bir arada yaşadığı yıllarda, Gölyazı'da, Türk oğlu Mehmet ile Rum kızı Eleni birbirlerini deli gibi sevmektedir. Kurtuluş Savaşı'nın ardından Yunanistan ve Türkiye arasında kabul edilen mübadele anlaşması sebebiyle ayrılmak zorundadırlar. Rum aileler hazırlıklarını yapar ve yavaş yavaş köyü terk etmeğe başlar.
Rumların köyden gittiğini gören Mehmet, kalabalığın içinde sevgilisi Eleni'yi aramaya başlar. Bu sırada, Eleni'nin büyük ağabeyi Yorgi, Mehmet'in yolunu kesip artık düşman olduklarını ve sevdasından vazgeçmesi gerektiğini söyler. Aralarında çıkan tartışmada Yorgi hançerini çekerek Mehmet'e saplar.
Aldığı yarayla acılar içerisinde kıvranan Mehmet, son bir gayretle Eleni'yle gizli gizli buluştuğu ulu çınarın oyuğuna kadar gelir. Konvoy ilerlerken olayı öğrenen Eleni, doğruca sevdiğine koşar.
Ancak, çınarın oyuğuna geldiğinde biricik sevdiğini kanlar içerisinde yatarken bulur. Sevdiğinin başını kollarına alır, hıçkırıklar içinde son kez gözlerine bakarak "Merak etme bi'tanem, az sonra kavuşacağız ve sonsuza dek bu çınarın oyuğu olacak yuvamız. Bu çınar var oldukça sonsuza dek yaşayacak sevdamız...''der. Belinden çözdüğü kuşağının bir ucunu çınarın dalına diğer ucunu da boynuna geçirerek orada canına kıyar. Efsane odur ki; ulu çınar bu olayın ardından, kovuğunun içinde kanlı gözyaşları dökmeye başlar. Tarık A.
Şakir Lakşe İlkokulu İNEGÖL/BURSA
Ağlayan Çınar Hikayesi (Tarık A.)
Ece H.
Şakir Lakşe İlkokulu İNEGÖL/BURSA
Deli Ayten Hikayesi (Ece H.)
ÇEKİRGE SULTAN HİKAYESİ (Yusuf U.)
Böyle bir soru beklemeyen adam bir süre düşünür ve “bir atlarsin çekirge,iki atlarsin çekirge” adam sözünü bitirmeden padişah elini açar ve elinden bir çekirge atlar.bu olaydan sonra adama ÇEKİRGE lakabı verilir.
Yusuf U.
Şakir Lakşe İlkokulu İNEGÖL/BURSA
ÇEKİRGE SULTAN HİKAYESİ (Yusuf U.)
ALTIN TAS EFSANESİ (Kerem Ç.)
Bursa'nın Gemlik ilçesine bağlı Büyükkumla beldesinde çokça anlatılan bir efsanedir bu:ALTIN TAS EFSANESİ.Olay Büyükkumla'nın yakınlarında bulunan ve günümüzde UÇANSU diye adlandırılan şelale bölgesinde geçtiğine inanılan efsane köyün yaşlıları tarafından çokça anlatılır ve efsaneden öte gerçek olduğuna inanılır.İşte ALTIN TAS EFSANESİ:
Zamanın birinde küçük bir derenin yanında fakir bir köylü yaşıyormuş.Bu köylü geçimini odunculuktan kazanıyor ve her gün düzenli olarak dağlara çıkıp kendine ve geçimine yetecek kadar odun yapıyormuş.
Bu zor hayattan sıkılan fakir köylü sürekli fakirliğinden dem vurup sürekli isyan ediyormuş.Zengin ve varlıklı insanlara özenip kendi haline lanetler yağdırıyormuş.Bu şekilde mutsuz yaşam süren fakir köylünün hayatı bulduğu bir kitapla tamamen değişmiş.Cami küllüyesinde bulduğu bu eski kitapta Altın bir tastan söz ediyor ve eğer bu tasın duasını bilirsek ona sahip olabileceğimizi söylüyormuş.Köylü bu eski kitabı alarak hemen eve gelmiş ve okumaya başlamış.Köyün yakınlarında bulunan derenin sonunda bir şelaleden söz ediyor ve bu şelalenin dibinde bulunan bir dipsiz kuyudan bahsediyormuş.Köylü odun yapmak için dağlara çıktığı zaman kitabın tarif ettiği bu şelaleyi hatırlamış ve okumaya devam etmiş.Kitapta bu dipsiz kuyuda bir altın tas olduğunu ve belli duaları okuyunca bu tasın su yüzeyine çıktığını belirtiyormuş.
Fakir köylü bir heyecana kapılmış ve bu tasa sahip olmayı aklına koymuş.Kitabı sonuna kadar okuyup bitirince sözü edilen duaları da bulup ezberlemiş.Artık köylünün tek düşüncesi bu altın tasa sahip olup fakirlikten kurtulmakmış.Ve sözü edilen yere gitmeye karar vermiş.
Gece herkesin uyuduğu bir saatte evden çıkıp elindeki fenerin kısık ışığıyla Uçansu Şelalesinin olduğu bölgeye gelmiş.Kitapta sözü edilen dipsiz kuyuyu şelalenin hemen altında farketmiş.Koyu renk suların dolu olduğu bu kuyunun,halkın inanışına göre,dibi yokmuş.Hatta başka bir inanışa göre bu kuyunun dibi yaklaşık 6 km uzakta bulunan denizden çıkıyormuş.Halkın bu şekilde inançları o kuyudan insanların çekinmesine sebep olmuş ve kimse o kuyuya yaklaşmaya cesaret edememiş.
Adamın aklına gelen kuyuyla ilgili bu efsaneler içinin ürpermesine sebep olmuş faka zenginlik hırsı bu korkuyu birden yok edivermiş.İçindeki heyecanla hemen dipsiz kuyunun yanına inen adam diz çöküp duaları ezberden sessizce okumaya başlamış.Gözlerini kapayıp duasını eden adam son sözleri söyledikten sonra gözlerini yavaşça açmış ve gördüğü manzara karşısında adeta büyülenmiş.Saprası som altında kocaman bir tas dipsiz kuyunun üzerinde salınarak yüzüyormuş.Adam heyecan ve hayranlık içinde tası inceledikten sonra onu alıp zengin olmak için
tasa doğru uzanmış.Fakat tas hayli uzakta olduğu için daha çok uzanması gerekiyormuş.Bir sopa alıp tasa uzatan adam onu yavaşça kendine doğru çekmeye başlamış.
Yavaş yavaş kendine doğru tası sürüklüyormuş.Kıyıa çok az bir mesafe kalmış.Adam artık zenginlik hayalleri kuruyor bu hayallerin verdiği heyecanla tası daha hızlı bir şekilde kendine çekmek istemiş.Fakat ani haraketler yaptığı için dengesini kaybedip dipsiz kuyunun dibi olmayan boşluğuna doğru sürüklenmeye başlamış.Kendini kıyıya çekmek için uğraşmış çokça ama belli bir süre sonra karanlık sularda kaybolmuş.
Ertesi gün oradan geçen bir oduncu dipsiz kuyunun yanında bir fener ve eski bir kitap bulmuş.Adamdan ise bir daha hiçkimse bir haber alamamış.Altın Tas efsanesi ise dilden dile anlatılır olmuş.
ALTIN TAS EFSANESİ (Kerem Ç.)
SARI KIZ OYLAT HİKAYESİ (Ecrin Su T.)
SARI KIZ OYLAT HİKAYESİ (Ecrin Su T.)
HAYME ANA HİKAYESİ (Mustafa Can B.)
HAYME ANA HİKAYESİ (Mustafa Can B.)
KARAGÖZ VE HACİVAT (Almina B.)
KARAGÖZ VE HACİVAT BURSA ULUCAMİ İMALATI SIRASINDA ÇALIŞAN İKİ İŞÇİDİR. KARAGÖZ DEMİRCİ USTASI İKEN HACİVAT DUVARCI USTASIDIR. İNŞAATIN YAVAŞ İLERLEMESİNDEN SORUMLU TUTULUP İDAM EDİLMİŞTİR. KARAGÖZ VE HACİVAT TAKLİTLERE VE KARŞILIKLI KONUŞMALARA DAYANAN, İKİ BOYUTLU TAVSİRLERE BİR PERDE ARKASINDA OYNATILAN GÖLGE OYUNUDUR. KARAGÖZ OYNATICISINA KURGUSAL VE HAYALBAZ DENİR. YARDIMCILARI ÇIRAK, YARDAK VE DAYREZEN DENİR. OYUNDA KONUŞMALARIN DEĞİŞMESİ BAŞ HAREKETLERİ İLE GERÇEKLEŞTİRİLİR. HACİVAT VE KARAGÖZÜN SAHİDEN YAŞAYIP YAŞAMADIĞINI, YAŞADIYSA NEREDE OLUNDUĞU BİLİNMİYOR.
HALKBİLİMCİLER KARAGÖZÜN BİR TAKIM OYUNLARDA ÇİNGENE OLDUĞUNU KENDİ AĞZIYLA İTİRAF ETMESİ, BULGARGAYDASI ÇALMASI BİLİNİYOR. HACİVAT VE KARAGÖZ ÖLDÜKTEN SONRA KUKLALARI YAPILARAK PERDE ARKASINDA OYNATILMAYA BAŞLAR. BU SAYEDE HACİVAT VE KARAGÖZ OLDUKÇA TANINIR
Almina B.
Şakir Lakşe İlkokulu İnegöl/Bursa
KARAGÖZ VE HACİVAT (Almina B.)
MUNZUR BABA EFSANESİ (TUNCELİ)
Türkçe öğretmenimiz kültürel zenginliklerimizi bilmemiz için “ Şehir Efsaneleri” adlı bir çalışma programı verdi. Bende bu efsanelerden Munzur Baba Efsanesini aldım. Yaptığım araştırma sonunda Munzur Baba Efsanesi ’ni bilen amcama danıştım. Amcamın bizzat gittiği gezisinde öğrendiği Munzur Baba Efsanesi ’ni bana anlattı, ben de bunu dinleyip başladım sizlere yazmaya:
“Zamanın birinde yaşlı bir kimse varmış, onun da bir tek kızı. Kızı bir gün ölür. Dede birkaç gün üst üste kızını rüyasında görür. Kızı “ Baba, benim mezarımı aç. Bende bir emanet var, onu al” der. Dede gördüğü rüyayı çevresindekilere anlatır. Bunun üzerine karar verilip mezar açılır. Mezarın içerisinde beşiğe benzer bir şeyin içinde bir çocuk işaret parmağını emmektedir. Çocuğu oradan alırlar. Dede rüyasında tekrar kızını görür. Kız rüyasından babasına, “ Çocuğun adını Munzur koyun. ” der.
Gel zaman git zaman Munzur yedi yaşına gelir ve Tunceli’nin Ovacık ilçesine bağlı Koyun Gölü civarında yaşayan bir ağanın koyunlarını gütmek için yanında çobanlık yapmaya başlar. Munzur’un ağası hac zamanı geldiği için hacca gitmiştir. Ağasının hacda olduğu bir gün Munzur, ağasının hanımının yanına gelir, “ Ağamın canı sıcak helva ister. Helvayı yaparsan ben kendisine götürürüm.” der. Ağanın hanımı önce şaşırır sonra “ Herhalde zavallı çobanın canı helva istiyor, doğrudan söyleyemiyor, utanıyordur. Ağasını da bahane ediyor. Kendisine bir helva yapayım da yesin.” der. Helvayı pişirir, bir bohçanın için bağlar ve Munzur’a “ Al evladım götür.” der.
O sırada ağa hacda namaz kılmaktadır. Namaz sırasında sağa selam verirken bir de bakar ki sağ yanında elinde bir bohça ile Munzur dikilmiş duruyor. Namazını bitirip Munzur’a “Hoş geldin evladım, burada ne arıyorsun? Nedir o elindeki ?” der. Munzur da “Ağam canın sıcak helva istemişti, onu sana getirdim.” der. Elindeki bohçayı ağasına uzatır. Ağası bohçayı açar ve bakar ki içinde sıcacık helva paketlenmiş duruyor. Ağa hayretler içinde Munzur’a bir şeyler söylemek için başını çevirdiğinde bir de bakar ki yanında Munzur yok.
Ağa hac görevini tamamlayıp köyüne döndüğünde komşuları herkes elinde bir hediye ile hazı olan ağayı karşılamaya giderler. Munzur’da götürecek başka bir hediyesi olmadığından bir çanağın içerisine koyunlarından bir miktar süt sağar ve bununla ağasını karşılamaya gider. Ağa Munzur’u görünce yanındakilere “ Asıl hacı Munzur’dur. Öpülecek el varsa Munzur’un elidir. Önce ben öpeceğim.” der ve Munzur’a doğru koşar. Munzur bu konuşmaları duyduğunda “Aman ağam Allah aşkına! Böyle bir şey olmaz. Ben yıllarca senin ekmeğinle, yemeğinle büyüdüm. Sen nasıl benim elimi öpersin. Ben sana elimi öptürmem.” der ve kaçmaya başlar. Munzur önde ağa ve yanındakiler arkasında bir kovalamaca başlar. Şimdiki Munzur Irmağı’nın çıktığı ilk yere geldikleri zaman Munzur’un elindeki süt dolu çanak dökülür ve sütün döküldüğü yerde süt gibi bembeyaz bir su fışkırır. Munzur kırk adım daha atar. Fışkıran bu sulardan bir ırmak meydana gelir. Munzur’un arkasından koşanlar bu ırmaktan geçemezler. Munzur da bu dağlarda kaybolur gider.”
Amcamın anlattığı, benim yazdığım bu efsaneden çok etkilendim. Umarım bu efsaneyi dinleyen tüm arkadaşlarımda benim gibi beğenir.
Aylin Ela G.
Orgeneral Edip Başer İlkokulu - 2021
SARIKAMIŞ HİKAYESİ (KARS)
Tarihi yerleri gezmeyi çok seviyordum. En çok merak ettiğim yerlerden birisi de Kars - Sarıkamış idi. Babam asker olduğu için çok dikkatimi çekmişti oranın hikayesi ve bu kış tatilinde oraya gitmeye karar verdik. Önce gezi planı düzenledik sonra büyük bir sevinçle çantamı hazırlamaya başladım. Orası çok soğuk olduğu için kalın kıyafetler aldım yanıma ve sabah erkenden kalktık ailemle kahvaltımızı yaptıktan sonra yola çıktık. Yolculuk çok güzel geçti. Yolculuk boyunca da babama orayla ilgili sorular sordum ve sonunda Kars’a ulaştık.
Babamla Sarıkamış Şehitliği’ne gittik. Gerçekten havası çok soğuktu. Önce şehitlerimize dua ettik. Şehitlik mezarında yazan yazıları okudum. Çok duygulandım. Şehitlerimizin isimleri ve yaşları yazıyordu. Kimi gençti kiminin ise yaşı büyüktü hatta kendi memleketimden şehit olan birini de gördüm, Sivaslı idi duygulandım. Oranın hikayesini anlatan bir yazı tabelası gördüm ve merakla okumaya başladım. Şöyle yazıyordu:
Sarıkamış Şehitleri Hikayesi
Yıl 1914… Yer Sarıkamış…
Başkumandan vekili Enver Paşa büyük bir güçle, Rusları hiç beklemedikleri bir yerden, Allahuekber Dağları’ndan aşarak yenmeyi ve Kars’ı yeniden vatan topraklarına katmayı hedeflemişti. Allahuekber Dağları’nın yer yer ısı- sıcaklık sıfırın altında eksi otuz dereceye kadar düşüyordu. Türk askerlerinin büyük bölümü ise çölden gelmişti ve üzerlerinde yazlık üniformalar varmış.
Allahuekber Dağları’nda Kars’ı Ruslardan geri almak için savaşa katılan 60 bin asker donarak şehit oldu.
Sarıkamış’ta dondurucu soğuk altında askerlerimizin durumunu Kurmay Subay Şerif Bey şöyle anlatıyor;
“Yol kenarında karların içinde çömelmiş bir asker, bir yığın karı kollarıyla kucaklamış, titreyerek, çığlık atarak dişleriyle kemiriyordu. Kaldırıp yola çıkarmak istedim. Beni hiç görmedi, zavallı çıldırmıştı. Bu sebeple şu buzların içinde biz belki on bin kişiden fazla insanı bir günde karlarında altında bıraktık ve geçtik.”
Rus Kafkas Ordusu Kurmay Başkan Vekili Dük Aleksandroviç Pietroviç Sarıkamış’ta gördüklerini şöyle anlatıyor;
“İlk sırada diz çökmüş 9 kahraman. Silahlarıyla nişan almışlar, tetiğe asılmak üzereler ama asılamamışlar… İkinci sırada cephane taşıyanlar var, sandıkları avuçlamışlar kaldırmaya çalışmışlar ama kaskatı kesilmişler… Ve sağ başta Binbaşı Nihat. Dimdik ayakta, başı açık, saçları beyaza boyanmış, gözleri karşıda… Allahuekber dağlarındaki son Türk birliğini teslim alamadım. Bizden önce Allah’larına teslim olmuşlardı.”
Sarıkamış, aşırı soğuk ve açlık yüzünden ele geçirilemedi. Bu dağlarda 60 bini donarak olmak üzere tam 78 bin şehit verdik.
Herkes görmeli buraları askerlerimiz neler yapmışlar, neler yaşamışlar çok duygulandım ve gözlerim doldu. Oraya gelen herkes yazıları okurken ağlıyordu.
Artık her kar yağdığını gördüğümde donarak şehit olan askerlerimiz aklıma gelecek.
Yiğit Efe K.
Orgeneral Edip Başer İlkokulu - 2021
BALIKLIGÖL EFSANESİ (ŞANLIURFA)
Hep beraber evde oturuyorduk. Aileme efsaneleri merak ettiğimi özellikle de bizim yöremizdeki ilginç ve güzel olayları öğrenmek istediğimi söyledim. Babam “ O zaman boş bir zamanımda sizi Şanlıurfa’ya Balıklıgöl’e götüreyim.” dedi. Ailecek çok mutlu olduk. Aradan üç hafta geçti bir hafta sonu havalar çok güzeldi. Babam “ Hadi, hazırlanın Balıklıgöl’e gidiyoruz.” dedi. Ben çok heyecanlandım. Yerimde duramıyordum, çeşitli hayaller kuruyordum. Ben balıkları büyük bir akvaryumun içinde düşlüyordum. Bakalım nasıl olacaktı?
Arabaya bindik, fazla uzak olmadığı için akşam geri dönecektik. Üç buçuk saat yol gittik ve nihayet oraya varmıştık. Girişte çok büyük bir kalabalık vardı, bahçede onlarca araba vardı.
İçeriye girdik ve çok kalabalıktı. Gözüme ilk olarak koskocaman bir havuz çarptı. İçi balık doluydu, herkes balıklara yem veriyordu. Ben çok heyecanlandım ve koşarak balıkları yakından görmeye gittim. Bir yandan da bu kadar çok balığın nasıl buraya geldiğini merak ediyordum
Ailecek etrafı gezmeye başladık. Balıklara yem verdik. Gezerken bazı kişiler gördüm. İnsanlara Balıklıgöl hakkında bilgi veriyordular. Biz de onlardan birinin yanına gittik. O da bize anlatmaya başladı:
“ Balıklıgöl hakkında anlatılan birçok hikaye vardır. Bunlardan biri de şöyledir: Nemrut rüyasında çok parlak bir yıldız görür. Rüyasından çok etkilenen Nemrut rüyasını yardımcılarına yorumlatır. Yardımcılarından biri o yıl dünyaya gelen bir erkek çocuğunun Nemrut’un tahtını elinden alacağını söyler. Bunun üzerine Nemrut bu yıl doğacak olan bütün erkek çocuklarının öldürülmesini emreder. Hz. İbrahim’in babası bu emirden haberdar olup karısını doğum yapması için kalenin dışında bir mağaraya götürür. Annesi ise Hz. İbrahim’i mağarada bırakıp kaleye geri döner, geri geldiğinde ise dişi bir ceylanın oğluna sütünü verirken görür. Hz. İbrahim on yaşında ailesinin evine geri döner. Daha sonra putları korumakla görevlendirilir ancak Hz. İbrahim putlara karşı mücadele başlatır. Bunun üzerine Nemrut, Hz. İbrahim’in öldürülmesini emreder. Hz. İbrahim bugünkü kalenin bulunduğu tepeden mancınıkla ateşe atılır. Ateş suya, odunlar balığa dönüşür.
Halk inancına göre bu balıklar kutsaldır. Bu balıklara dokunanın öleceği ya da başına bir kötülük geleceğine inanılır.” dedi.
Biz ailecek anlatılanları can kulağıyla dinledik. Ben çok etkilendim, balıkların yüzmelerini dakikalarca izledim. Hepsi birbirine çok benziyordu. Onları izlemekten çok keyif aldım ama biraz da yorulmuştum. Eve gitme zamanı yaklaşmıştı. Ben, abim ve ablam bol bol fotoğraf çektik. Eve dönmeye hazırdık. Ben bu gezide çok mutlu oldum. Tekrar gitmek için babamdan söz aldım. Hayalim Türkiye’deki tarihi ve efsaneleri var olan bütün yerlere gitmek.
Zühre T.
Orgeneral Edip Başer İlkokulu - 2021
BİTLİS’TE BEŞ MİNARE (BİTLİS)
Ben ve ailem tatile giderken arabamız Bitlis yolunda bozuldu. Babam arabayı tamirciye götürdü. Biz de biraz dolaşmaya çıktık. Bitlis’i çok beğendim. Birden esnaf amca türkü mırıldanıyordu ve bu türkü çok hoşuma gitti. Oturup ailecek dinledik ve amca bize söylediği türkünün hikayesini anlatmaya başladı:
“Ülkemiz düşmanlarımız tarafından işgal edilmişti. Türk milleti uzun süren savaşlar, açlık ve yoksulluk içinde yaşıyormuş. Ülkemiz çok şehit vermişti. Çok şehit veren illerimizden biri de Bitlis’miş. Ölenler şehit olmuş, geri kalanlar da düşman eline düşmemek için çoluk çocuk, hastası, yaşlısı yollara düşüp göç etmişti. İşte bu düşman saldırıları sırasında Bitlis’te harabeye dönmüştü. Zorlu mücadelelere giren bu millet giriştiği bu mücadeleyi kazanmış ve düşman Bitlis’i terk etmişti.
Savaş esnasında Bitlis’ten yaralı ve perişan halde göç eden baba ve oğul, tekrar evlerine dönmek üzere yola çıkmışlar. Dideban Dağı eteğine gelmişler. Babası şehirde canlı olup olmadığını öğrenmek için oğlunu önden şehre yollamış. Babası hasta ve bitkin halde beklerken oğlu dönmüş:
“Baba şehirde yaşama dair hiçbir iz yok, her şey yok olmuş. Sadece beş tane minare ayakta kalmış.”
Bunu duyan baba yıkılmış çünkü sevdikleri, akrabaları, hatıraları, evi, barkı yerle bir olmuştu. Baba bulunduğu yere diz çökmüş ve kanlı gözyaşları içinde bu ağıdı yakmış:
“Bitlis’te beş minare, beri gel oğlan beri gel.
Yüreğim dolu yare, beri gel oğlan beri gel.
İstedim yanan gelim, beri gel oğlan beri gel.
Cebimde yok beş pare, beri gel oğlan beri gel…”
Bu hikayeyi dinlerken çok üzüldüm. Esnaf amca ve annemin ağladığını gördüm. Oradan ayrılırken Bitlis’i ve bu hikayeyi hiç unutmayacağımı anladım.
Kemal B.
Orgeneral Edip Başer İlkokulu - 2021
KIRKLAR DAĞI EFSANESİ (DİYARBAKIR)
Yaz tatilinde annem ve babamla beraber Diyarbakır’a gitmiştik. Etrafı büyük surlarla çevrili ilginç bir kentti. Annem ve babamla şehri gezmeye başladık. İlk önce Dağ Kapı’ya, Mardin Kapı’ya oradan da Gazi Köşkü’ne ve On Gözlü Köprü’ye gittik.
On Gözlü Köprü’de otururken babama buranın çok değişik bir şehir olduğunu söyledim. Babam da çok değerli bir şehir olduğunu ve bu şehre “Sırlarını Surlara Fısıldayan Şehir” denildiğini söyledi. On Gözlü Köprü’nün arkasındaki dağın Kırklar Dağı olduğunu söyledi. Buranın çok ilginç bir hikayesi olduğunu da söyledi ve anlatmaya başladı:
“ Diyarbakır’ın güneybatısında Dicle Nehri’nin kenarında Kırklar Dağı vardır. Bu Kırklar Dağı’nın arkasında da Kırklar Ziyareti bulunur. Çocuğu olmayanlar buraya gelip dilek dilermiş.
Zengin bir ailenin de hiç çocuğu olmuyormuş. Kadın Kırklar Ziyareti’ne gidip dilek dilemiş ve adak adamış. Kadının dileği yerine gelmiş, bir kızı olmuş. Kızının ismini Suzan ( Suzi) koymuş. Kadın, kızının her doğum gününde onu süslermiş, giydirirmiş ve Kırklar Dağı’na götürerek dualar edermiş.
Suzan böylesine bir nazarla büyüyüp güzel bir genç kız olmuş. Komşularının oğlu Adil’le birbirlerine aşık olmuşlar.
Yine bir doğum gününde dua etmek için annesi Suzan’ı hizmetçilerle beraber dua etmek üzere Kırklar Ziyareti’ne göndermiş. Kırklar Ziyareti’ne habersizce Adil de gelmiş. Hizmetçilerin işlerinin telaşından yararlanan Suzan, Adil’le beraber dağın arkasını dolaşmışlar ve orada konuşmuşlar, hasret gidermişler.
Kırklar Ziyareti bu beraberliği bağışlamamış ve Suzan’ı çarpmış. Kız On Gözlü Köprü’den Dicle Nehri’ne düşmüş ve boğularak ölmüş. Suzan’ın ölümünden sonra Adil aklını yitirmiş. İşte söz edilir ki Suzan'ın arkasından Adil'in söylediği türkülerden birisi de bu türküdür:
Kırklar dağı'nın yüzü
Karanlık sardı düzü
Ben öleydim Suzan-Suzi
Ziyaret çarptı bizi
Köprü altı kapkara
Anne gel beni ara
Saçlarım kumlara batmış
Tarak getir de tara
Köprünün orta gözü
Sular apardı düzü
Ben öleydim Suzan-Suzi
Dicle ayırdı bizi”
Babamın anlattığı bu hikaye beni çok üzdü ama bu sayede Diyarbakır hakkında daha çok şey öğrenmek istediğimi fark ettim.
İdil Ö.
Orgeneral Edip Başer İlkokulu - 2021
İKİ YOLLU MİNARE EFSANESİ ( BATMAN)
Dayımla beraber Batman’a teyzemlerin evine ziyarete gittik. Dayım “ Sizi Hasankeyf’e gezmeye götüreceğim.” dedi. Bende çok heyecanlandım. Hemen hazırlanmaya başladım. Oraya gittiğim zaman çok mutlu oldum.
Hasankeyf’te binlerce mağarayı gezdik. Sonra minareleri çok dikkatimi çekti ve oradaki görevli bir abiye sordum. Bana minarenin hikayesini anlatmaya başladı:
“ Eski zamanlarda Sultan Süleyman Camii minaresi, yapımı sırasında ustayla kalfanın arasında bir anlaşmazlık olur. Ustayla kalfanın arasındaki bu çekişme kalfanın kovulmasına sebep olur. Bu olay kalfanın çok zoruna gider. Buna karşılık vermek için El Rızk Camii’nin minaresini yapmayı üstlenir. Kalfanın buradaki amacı, ustanın yapmakta olduğu minareden daha güzel bir minare yapmaktır. Usta ile kalfa minarelerini birlikte yapmaya başlar ve aynı zamanda minareleri bitirirler.
Kalfa, herkesten sır gibi saklayarak yaptığı minareyi ustasının da görmesini ister. Çünkü ustasına hala saygı duymaktadır. Ustasını açılışa davet eder ve açılışı onun yapmasını ister.
Minarenin açılışından sonra usta, minarenin merdivenlerini kontrol etmek ve rahat olup olmadığını anlamak için minarenin tepesine çıkar. Birde ne görsün, kalfada minarenin tepesinde kendisini beklemektedir. Bu durumu hayretle karşılayan usta, kalfaya “ buraya nasıl çıktığını” sorar. Kalfa da ustasına “ şu yan tarafta bulunan ikinci yoldan çıktım” der. Bunun üzerine usta, şöyle bir yan tarafına bakar ki birde ne görsün minarede çift yol yapılmış. Üstelik iki yoldan çıkan ve inen birbirlerini görmeyecek şekilde yapılmıştı.
Bu durum karşısında ne yapacağını şaşıran usta, kalfasının bu şahane eserini takdir edeceği yerde gururuna yenik düşer ve minarenin tepesinden aşağıya atlayarak ölür.
Bu hikayeyi anlatan görevli abiye çok teşekkür ettim. Dayımla beraber Batman’a geri döndük. Orada görevli abinin anlattığı hikayeyi bende teyzemlere anlattım.
Muhammed Yusuf B.
Orgeneral Edip Başer İlkokulu - 2021
YEDİ KARDEŞLER BURCU ( DİYARBAKIR)
Bir gün ben ve ailem Diyarbakır’ı gezmeye karar verdik. Diyarbakır sokaklarında yürürken iki amcanın konuşmalarına tesadüfen kulak misafiri oldum. İki amca çay içip sohbet ediyorlardı. Biz de babamla birlikte amcaların sohbetine katıldık. Yedi Kardeşler Burcu’ndan bahsediyorlardı. Ben de çok merak ettim dikkatlice onları dinledim. Amcalardan bir tanesi bize Yedi Kardeşler Burcu’nun efsanesini anlatmaya başladı:
“ Burcun efsanesine göre; düşman Diyarbakır’ı surlarını kuşattığı dönemde günlerce süren savaşlardan sonra kale düşer. Ancak, yedi kardeşin savunduğu, şimdiki Yedi Kardeşler Burcu bir türlü teslim olmamaktadır. Düşman tüm gücüyle yüklenir, sonuç alamaz. Kralın tepkisini çekerler ve kral uzlaşmak üzere elçi gönderir. Yedi Kardeş, burca gelen elçilere; “Biz bir şartla teslim oluruz. Kralınızı getirirseniz teslim oluruz. Burayı yalnızca kralınıza ve komutanlarınıza teslim ederiz. Gelip burca girsinler ve kaleyi teslim alsınlar, sonra da canımızı bağışlasınlar.” derler.
Kral bu şartı kabul eder ve komutanlarıyla birlikte burca girer. Girer girmez büyük bir patlama olur ve kale havaya uçar. Kral, komutanlar ve Yedi Kardeşler ölür. Düşman ordusu dağılır. Bu olaydan sonra bu burcun adı Yedi Kardeşler Burcu olur.”
Hikayeyi çok beğendim. Böylece Diyarbakır’ın bana kattığı çok güzel bir anı oldu.
Muhammed D.
Orgeneral Edip Başer İlkokulu - 2021
MALABADİ KÖPRÜSÜ (DİYARBAKIR)
Bir yaz günü ailemle Diyarbakır’ın tarihi yerlerini gezerken eski bir köprüye denk geldik. Ben de babama “ Bu köprünün adı nedir?” diye sordum. Babam da “ Burası Malabadi Köprüsü.” dedi ve bana köprünün hikayesini anlatmaya başladı:
“Malabadi, ismini sevdiği kız suda boğulunca, köprüyü yapan Bad’dan alır. Bad, nehrin karşı kıyısında yaşayan bir kıza âşıktır. Nehrin üzerinde köprü yoktur, Bad sevdiği kıza ulaşamaz. Her ikisi sadece nehrin kıyısından karşı karşıya konuşurlar. Kız bir gün, Bad’ın yanına gitmeye çalışır fakat daha karşı tarafa ulaşamadan suya kapılır. Genç Bad, tüm aramalarına rağmen, sevdiği kızı bulamaz.
Bad, o dönemki Silvan Beyi’nin yanına gider ve “Sevdiğim kız yanıma gelmeye çalışırken suya kapılıp boğuldu. Gelin burada bir köprü yapalım, insanlar rahatça geçebilsinler, sevdiklerine kavuşabilsinler ”der. Silvan Beyi'nin adamları köprüyü yarıya kadar yapar ancak köprünün kemer açıklığı İstanbul’daki Ayasofya Camisi’nin kubbesinden daha büyük olur. Bad’ı yanına çağıran Bey, köprünün kalan yarısını yapıp yapamayacağını sorar.
Yapabileceğini söyleyen Bad, Beye şu şartı koşar; “Köprünün kalan yarısını tamamlarsam, senin sağ elini bilek hizasından keseceğim.” Aynı şekilde Silvan Bey'i de Bad’a köprüyü tamamlayamazsa sağ kolunu keseceğini söyler. Her ikisi şartları kabul eder ve Bad köprünün kalan yarısını yapmak için kolları sıvar. Bad köprünün kalan yarısını tamamlar ve beyin sağ kolunu bilekten keser. Daha sonra köprüye, Kürtçe ‘mal’ (ev) ve Bad ismini birleştirerek ‘Malabadi’ adı verilir. “Bad’ın Evi” anlamına gelen köprünün üstündeki kesik el figürünün iddiayı kaybeden Silvan Beyi’ne ait olduğuna inanılmaktadır.”
Babamın anlattığı bu hikayeyi hem çok beğendim hem de çok ilginç bulmuştum. Acaba neden böyle bir iddia girmişlerdi? Çok merak ediyordum. Keşke o zamanlarda yaşayıp bu soruyu onlara sorabilseydim.
Adar S.
Orgeneral Edip Başer İlkokulu -2021
YEMEN TÜRKÜSÜ’NÜN HİKAYESİ (MUŞ)
Şehrin ismi çok komik. İsmi değişik olduğu için merak ettim orayı. Babama gidelim dedim önce hayır dedi ama orada görmek istediğim yerler olduğunu söyleyince ikna edebildim.
Gitmeden önce annemden yardım istedim. Orada başka neler vardır, nesi meşhurdur? diye sorular sordum anneme. İnternetten bakıp söyledi bana. Kaz Gölü diye bir yer varmış oraya insanlar kamp yapmaya gidiyorlarmış. Ben de orayı görmek istedim. Babama “ Kaz Gölü’ne gidip kamp yapabilir miyiz?” diye sordum. Babam beni kırmadı ve “Olur.” dedi ama orada su ve tuvalet sıkıntısı olduğunu söyledi. O yüzden biz de günübirlik gidip akşama dönmeye karar verdik.
Sonunda uzun bir yolculuktan sonra Kaz Gölü’ne vardık. Sazlık bir yerdi ama manzarası görülmeye değerdi. Kaz Gölü’nü çok beğenmiştim. Annem ve babam arabadan eşyalarımızı indirdiler. Babam hemen kamp çadırımızı kurdu. Çok güzel bir kahvaltı yaptık daha sonra etrafı keşfe çıktık.
Bizim gibi oraya gelip kamp yapan insanlar vardı. Etrafta gezerken gün nasıl geçti anlayamadık. Akşamüzeri babam kamp ateşimizi yaktı ve bize et pişirdi. Yemeğimizi yedikten sonra toparlandık, ben bu duruma çok üzüldüm. Babam, su ve tuvalet sıkıntısından dolayı orada kalamayacağımızı söylemişti. Bu yüzden şehirde bir otelde yer ayırtmıştı bizim için. Geceyi otelde geçirdik. Sabah olunca kahvaltımızı yaptık ve şehri gezmeye çıktık. Önce Muş Kalesi’ne gittik daha sonra çarşıya gittik biraz gezdik, alışveriş yaptık.
Caddenin köşesinde bir grup şarkı söylüyorlardı. Sesleri o kadar güzeldi ki bizi adeta kendine doğru çekti. Yanlarına gittik ve türküyü dinledik. Annem ve babam türküyü dinlerken çok duygulandı. Ben de merak edip türkünün adını sordum. Hemen yanımızda duran amca bana “ Yemen Türküsü” dedi.
Bana türkünün adını söyleyen amcanın adı Ahmet’ti ve Muş’luydu. Ona bu türküyü çok merak ettiğimi söyleyince Ahmet amca “ Bu türkünün bir hikayesi var anlatayım mı sana?” diye sordu. Hemen Ahmet amcaya “Evet” dedim.
Ahmet amca Yemen Türküsü’nün hikayesini anlatmaya başladı:
“ Yemen Türküsü, Yemen’de çatışmada şehit olan askerlerimiz için yakılmış bir ağıttır.
Devletimiz Yemen topraklarını ülkesine kattıktan sonra buradaki hükümdarlığını sürdürmek için çok şehit verdi. Beş cephede birden savaşan devletimiz buraya Anadolu'dan asker toplayıp gönderiyordu. Ailelerde nerdeyse çocuk kalmamıştı. Giden de bir daha geri gelmiyordu. Aileler de artık geri gelmeyeceklerini biliyordu. Çünkü gidenlerden neredeyse hiçbiri geri gelmiyor, üstüne yeni askerler götürülüyordu. Savaşlar o kadar şiddetli oldu ki aileler Yemen’e cepheye giden evlatlarının artık geri dönmeyeceğini biliyorlardı. Birçok aile cepheye gönderdikleri çocuklarından bir daha haber alamadı. Savaşlarda şehit olmayanlar bile Yemen'de kalıyor, geri dönemiyordu. Geri gelebilenlerde kendi imkanlarıyla yıllar yıllar sonra gelebiliyordu. Bu acıyı yaşayan o kadar aile vardı ki, o yüzden dillerden düşmeyen türkünün sözleri şöyledir;
‘Havada bulut yok bu ne dumandır.
Mahlede ölüm yok bu ne figandır.
Şu Yemen elleri ne de yamandır.
Ano Yemen'dir gülü çemendir.
Giden gelmiyor acep nedendir.
Burası Muş'tur yolu yokuştur.
Giden gelmiyor acep ne iştir.'
Bu türküyü dinleyenler kendilerinden bir şeyler bulup hüzünleniyordu. Bu acıyla halkın dilinden düşmeyen Yemen Türküsü etki ve izlerini günümüze kadar taşımıştır.”
Ahmet amcanın anlattığı bu hikaye gerçekten çok acıklıydı. Ben ve ailem çok etkilendik. Anladım ki türkülerin hikayelerini bilmek türküyü anlamamıza yardımcı olur. Hikayesini bilirsek hangi duygularla yazıldığını anlamış oluruz.
Burak Berat B.
Orgeneral Edip Başer İlkokulu -2021
GÖLGE İLE GELEN ŞAHMERAN EFSANE (MERSİN)
Hayat güzel ve hızla akarken hep tatlı, güzel bir kedim olsun istedim. Bir gün akşam ödevlerimi yapıyordum ve babamın telefonu çaldı. İşte beklediğim o güzel haber geldi. Heyecanla otogara gittik.
Gri bir sepetin içinde parlak ve korkak gözleriyle bakan minik bir kedi vardı. O an dünyanın en mutlu çocuğuydum. Kalbim hızla atıyordu. Bir an önce eve varıp ona sarılmak ve kalbime basmak için sabırsızlanıyordum.
Evimize geldik. O akşam evimizde bayram havası vardı. Sepetinden çıkarttık ve sanki o da bizi bekliyormuş gibiydi. Ve yeni eşyalarına hemen alıştı. Tatlı, uysal ve akıllı kedim benim. Bütün vücudu gri tüylerle kaplı olduğu için adını “Gölge” koyduk. Karanlıkta gözleri parlıyor ve kalp atışlarını bile hissedebiliyordum.
Ben, Gölge ile birlikte uyumak istiyordum ama annem ve babam Gölge’yi kendi yatağında yatırdı.
Gölge’m, güzel kül rengi kedim. O da benimle yatmak istemiş demek ki tatlı, sıcak, minnoş bakışlarıyla geldi yanıma. Heyecandan uyuyamadığımı hissetmiş olmalı.
Gölge:
“Neden uyumuyorsun?” dedi.
Kulaklarıma inanamadım. Kedim benimle konuşuyordu. Şaşkınlığımı gizlemeye çalışarak:
“Sen geldiğin için çok heyecanlıyım. Seninle oynamak, zaman geçirmek istiyorum.” dedim.
Gölge:
“Merak etme, ben hep seninleyim. Çok güzel günlerimiz olacak. Haydi, sana nereden geldiğimi ve neler gördüğümü anlatayım mı? ” dedi.
Ben:
“Evet, seni tanımayı çok isterim. Her anını ve gördüğün her şeyi anlat, lütfen!”
Gölge, anlatmaya başladı:
“Ben medeniyetler boyunca her çağda ayrı güzellikleri ,yaşanmışlıkları olan bir şehirden Mardin’den geliyorum. Mardin dili, dini, ırkı farklı ama mutlu insanların şehri. Bu şehir tarihi kadar efsaneleri ile de anılır. Şimdi sana benim en sevdiğim efsaneyi anlatacağım.”
Ben heyecanla kulaklarımı açtım ve dinlemeye başladım. Gölge anlatmaya devam etti:
Tahmasp köyün yakışıklı gençlerindenmiş. Annesinin hastalığından dolayı dalgınlıkla ormanda geziyormuş. Derken bir anda çeşitli yılanların bulunduğu bir kuyuya düşmüş. Tahmasp’ın bu kuyudan çıkma ihtimali şöyle dursun yılanlardan dolayı kımıldayamazmış. Bir anda kuyunun başında bir gölge belirmiş. Bu gölgeyi gören tüm yılanlar adeta saygı duruşunda durur gibi yaklaşmakta olan şeye bakıyormuş. Yaklaşan şey Şahmeran’ın ta kendisiydi. Alt tarafı yılan, üst tarafı çok güzel bir kız. Şahmeran, Tahmasp’ı oldukça etkiler. Şahmeran’da bir anda delikanlıya tutulur. Şahmeran, Tahmasp’ı kuyudan çıkarır. Derin bir aşk yaşamaya başlarlar.
Şahmeran’ın büyük bir sırrı varmış. Tahmasp’ı kendisine bağlamak için her gün farklı hikayeler anlatıyormuş. Bir süre sonra anlatılacak hiçbir şey kalmamış. Tahmasp’ın artık canı sıkılmaya başlamış. Annesini ve köyünü özleyen delikanlı Şahmeran’ı ikna eder. Şahmeran gitmesine izin verir. Ama bir şartla Şahmeran’ın dünyanın ve insanlığın başlangıcından beri olan yerini kimseye söylemeyeceğine dair söz vermesini istemiş.
Şahmeran'a söz verip ailesine kavuşan Tahmasp uzun yıllar verdiği sözde durarak Şahmeran'ın yerini kimseye söylememiş. Bir gün ülkenin padişahı hastalanmış. Tüm ülkede şifa aranırken padişahın kötü kalpli yardımcısı Şahmeran’ın etinin ilaç olacağını söylemiş. Ülkenin her yerinde Şahmeran’ı görenler aranmış ve sonunda Tahmasp’ı bulmuşlar. Tahmasp’a zorla Şahmeran’ın yerini söyletmiştirler. Böylece Şahmeran yakalanır. Padişahın, yardımcısının ve Tahmasp’ın önüne getirtilir.
Şahmeran padişahın yardımcısına demiş ki:
“Şimdi size sırrımı vereceğim. Kim ki benim kuyruğumdan bir parça koparıp yerse o bütün dünyanın sırrına ve gizemine sahip olacak. Her kim ki benim vücudumdan bir parça koparıp yerse o da o anda ölecektir.”
Şahmeran daha sözlerini bitirmeden kötü kalpli yardımcı elinde kocaman kılıcı ile Şahmeran’ın ortadan iki ayırır ve kuyruğundan bir parça koparmış. Tahmasp'ta duyduğu acı ve utancın etkisi ile fırlayıp oracıkta ölmek için sevdiğinin, Şahmeran’ın vücudundan bir parça ısırıvermiş. Kötü kalpli yardımcı kuyruktan kopardığı parçayı ağzına atar atmaz oracıkta can vermiş. Tahmasp'a ise hiçbir şey olmamış. Şahmeran son anda yaptığı planı ile bütün bilgisinin sevdiğine geçmesine sebep olmuş. Böylece Tahmasp güçlü ve şifacı bir adam olmuş.”
Zühre K.
Orgeneral Edip Başer İlkokulu -2021
SİYABEND VE XECE (VAN)
Bugün benim için oldukça heyecanlı bir gündü. Bu heyecanlı günümü günlüğüme yazmak istedim. Eski zamanlarda yaşanmış olayları, hikayeleri dinlemek beni çok heyecanlandırıyor. Babaannem eskiden bana hikayeler anlatırdı. Bazen uyumama yardımcı olmak bazen ise benimle keyifli bir zaman geçirmek için yapardı bunu. Son zamanlar da bana hikayeler anlatmayı kesmişti. Bu durum her ne kadar beni biraz üzmüş olsa da bunu Babaanneme belli etmemeye çalışıyordum. Belli ki bir işi ya da sorunu vardır diye düşünüyordum. Dün ise çok mutlu olduğum bir şey yaşandı. Uzun zamandan sonra Babaannem, annemi aramış ve telefona beni istemişti.
“Bize gelin güzel kızım. Uzun zamandır seninle ilgilenemiyorum. Bahçede işlerim çok yoğun olduğu için geceleri hemen uyuyordum. Haliyle seni de davet edemedim Sarıkızım” dedi. Heyecanlı bir ses tonuyla ekledi,
“Sana anlatacağım çok güzel bir hikayem var. Yarın sakın geç kalma, soru sorma sürpriz!” dedi. Bütün gece mutluluktan havalara uçup durdum.
Nihayet sabah olmuştu, sevgili günlük. Babaannemin yanına usulca yaklaştım ve onun bacaklarına kafamı koydum. Hikaye başlamak üzereydi. Babaannem heyecanlı ve sakin bir ses tonuyla,“Gözlerini kapat Sarıkızım” dedi ve anlatmaya başladı.
Süphan Dağı'nın yamaçlarında avcı bir genç gezinirdi. Adı Siyabend’di. Aslında Silivi köyündendi. Bu yüzden herkes ona Silivi’li Siyabend derdi. Avcıların içinde en cesaretli en atılgan en yakışıklı olan Siyabend’in gönlü Xecê’deydi. Xecê de oldukça güzel bir kızdı. Güzelliği bölgedeki herkesin dilindeydi.Yakışıklı olması Siyabendin Xecê’yi istemesine yetmiyor, fakirlik boynunu büküyordu. Bu nedenle Xecê’yi isteyemiyordu. Çünkü Xecê’nin başlığı döneminin en yüksek bedeliydi ve bu da Siyabend’in gücünün çok ötesindeydi. Siyabend’in yiğitliğine, mertliğine ve saygısına kimse söz edemezdi. Ama ne yazık ki fakirdi. Xecê’nin babasının isteyeceği başlığı veremezdi. Bir gün aşiretin delikanlıları ve genç kızları aşıkların buluştuğu yere giderler. Sonradan Siyabend ve Xecê de onlara katılır.
Siyabend ile Xecê’yi görenler şaşkınlıklarını gizleyemezler. Çünkü ne aşıkların buluştuğu yer ve ne de binlerce sevdaya şahit olan Süphan Dağı o zamana kadar böylesine birbirine yakışan bir başka çifte daha şahit olmamışlardı. Xecê’nin güzelliğini duyan nice ağaların, beylerin oğulları onu istemeye gelir, fakat Xecê hiçbirini kabul etmezdi.Aradan birkaç yıl geçer. Xecê’nin başlığını ödeyemeyecek durumda olan Siyabend, babası Xecê’yi bir bey oğluna verir endişesi ile kaçırmaya karar verir. Süphan Dağı’nın derin vadilerinin kendilerini koruyup kollayacağını bildiklerinden, oraya saklanırlar. Üç gün hiçbir sorun yaşamadan herkesten uzak kavuşmanın tadını çıkarırlar. Dördüncü gün öğle vakti çiçeklerle kaplanmış yemyeşil bir bayıra otururlar. Siyabend’in uykusu gelir. Göz kapakları ağırlaşır. Başını huzur bulduğu tek yer Xecê’nin dizine bırakır ve uyur. Siyabend uykuda iken Xece onun saçlarını okşayarak ileriye yönelik umutlu hayaller kurar.
Tam o sırada bir sesle irkilir. Sesin geldiği yöne baktığında üç geyiğin bir dişi geyiği kovaladığını görür. Normaldir diye düşünürken, uzaktan çok güzel bir erkek geyiği fark eder.
Baştaki çirkin geyik kocaman vücudu ile o güzel erkek geyiği dişiye yaklaştırmıyor, sürekli uzaklaştırıyorlardı.
Bu durumu gören Xecê bu kötü davranışın hayvanlarda da olduğunu düşünür ve ağlamaya başlar. Gözyaşları yanaklarından çenesine süzülür. Siyabend’i uyandırmamak için sesini çıkarmaz. İçten ağlamaya devam eder.Yalnız bir damla Siyabend’in alnına düşer. Siyabend sıçrayarak uykusundan uyanır. Xecê’nin ağladığını görünce sorar:
- Xecê, neden ağlıyorsun. Yoksa benimle kaçtığına pişman mısın? Eğer öyle ise pişmanlık duyuyorsan seni hemen baba evine geri götüreyim.
Xecê :
- Nasıl böyle bir söz söylersin Siyabend. Ben öleceğim güne kadar seninleyim. Ne pişmanlığı? Bunu da nereden çıkardın?
Siyabend :
- Öyleyse neden ağlıyorsun?
Xecê :
-Biraz önce çirkin bir geyik çok güzel bir geyiği önüne katmış götürüyordu. O kadar güzel geyikler vardı ki ardında ama o çirkin geyik hiçbirini o güzel geyiğe yaklaştırmıyordu. Diğer güzel geyikler korkularından yanaşamıyorlardı bile. Hele içinde bir vardı ki tıpkı sana benzettim. Bu yüzden tutamayıp kendimi ağladım.
Siyabend :
- Söyle bakayım hangi tarafa gittiler?
Xecê parmağı ile işaret eder :
- İşte şu tarafa gittiler.
Siyabend hemen doğrulur. Ok ve yayını alır, Xecê’ye dönüp:
- Süphan Dağı’nda benden daha yiğit kimse olamaz. Ben bölgenin en usta avcısıyım, geyikler gelip yanımdan geçer de nasıl haberim olmaz?
Siyabend bunu söyler ve geyiklerin gittiği yöne koşarak uzaklaşır çok gitmeden geyiklere yetişir. Yayını hazırlar, okunu sürüp fırlatacakken Geyik anlamış gibi Siyabend'e yanaşır. Boynuzunu Siyabend’in vücuduna saplayarak onu uçurumdan aşağıya fırlatır.
Uzun süre Siyabend dönmeyince Xecê meraklanır. O’nu aramaya başlar. Geyiklerin yanında göremez. Sağa bakar yok. Sola bakar yok. Endişelenir. Siyabend’in başına bir hal geldiğini anlar. Derenin dibine doğru aramalarını sürdürürken derinlerden bir inilti duyar. İniltiye doğru koştuğunda da, acı manzara ile karşılaşır. Siyabend’in düştüğü yerde kocaman bir dal parçası sırtından girip göğsünden çıkmıştır.
Xecê bu acı manzara karşısında söyler:
Süphan Dağı’nın başı sislidir
Süphan Dağı’nın altı sislidir
Kim görmüş, Kim işitmiş
Av avcıyı öldürsün
Geyiğin boynuzu uzun tıpkı boyum gibi
Nasıl ayırdın iki sevgilinin ellerini
Sukê ağacı gibi uzun boynuzlu
Nasıl yıktın gelinle damadın bahtını
Siyabend Xecê’ye cevap verir:
Xecê, benim güzel Xecê'm
Nasıl da olmadı ikimizin muradı
Biz de Süphan Dağı’na
Kursaydık güzel bir çadır
Xecê yapma, ağıt yakma
Al yanaktan, yaş akıtma
Siyabend fazla dayanamaz can verir. Rivayete göre Xecê de Siyabend’in içinden geçip göğsünden çıkan uzun ve sivri dal parçasının üstüne atlayarak canına kıyar. Siyabend’le Xecê’yi ayıran sivri dal ikisini tekrar bir araya getirir fakat cansız bir şekilde…
Derler ki her yıl Siyabend ile Xecê'nin mezarında kan renginde iki gül biter. Bu güller bir birine sarılmak üzere iken bir deve dikeni de aralarına girer bu iki gülün kavuşmasını engeller.
Babaannemin anlattığı hikayenin sonu beni o kadar üzmüştü ki hikayenin bitmesiyle yanağımdan iki damla yaş düştü.
Ümmü Gülsüm A.
Orgeneral Edip Başer İlkokulu -2021
MEM U ZİN (ŞIRNAK)
Öğretmenimiz bizden yaşadığımız yere özgü bir efsane olup olmadığını araştırmamızı istedi. Aksam eve geldiğimde annem ve babama bu verilen ödevden bahsettim. Annem ve Babam düşündükten sonra aslından bizim yöreye özgün bir aşk hikayesi olduğunu söyledi. İsmi de yıllarca büyüklerimiz tarafından anlata anlata gelmiş bir Mem u Zin hikayesidir. Daha sonra Annem bir hafta sonu Cizre’deki bulunan teyzeme gideceğimizi söyledi. Cizre’ye giderken Mem u Zin türbesini gerçekten yakından görmeyi çok istediğimi ve o da oraya giderken türbeyi de ziyaret edeceğimizi söyledi ve çok mutlu oldum.
Cumartesi günü annemlerle birlikte Cizre’ye gittik. Teyzeme hikayeyi anlattık sonra hep birlikte Mem u Zin türbesine ziyarete gittik. Orda bulunan bir tane görevliye Mem u Zin’in hikayesini sorduk. Görevli abi bize Mem u Zin Hikayesi’ni anlatmaya başladı:
Cizre Beyi, Mir Zeynuddin'in Zîn ve Sitî adlarında iki tane kız kardeşi varmış. Tacdin ise Beyin Vezirinin oğlu. Mem ise Tacdin’in en yakın dostudur.
O zamanlar baharın müjdecisi olan Mart ayında eğlence ve bayram günleri tertip edilirdi. Senenin bu gününde Cizre halkı çoluk-çocuk kıra çıkardı. Kızlar ve erkekler süslenip eğlenirlerdi. İhtiyarlar ve çocuklar uzun kış günlerini unutmak için bayram eğlencelerine katılırlardı.
Yine öyle bir günde Mem ile Tacdin kendilerini kadın kılığına girip şenliğe katıldılar. Şenlik yerine vardıklarında Sitî ile Zîn'i gördüler. Siti ve Zin de erkek kılığında şenlik yerine gelmişlerdi. Mem ile Tacdin erkek kılığındaki Sitî ile Zîn'i görünce birden düşüp bayıldılar.
Siti ile Zin bayılan ve kadın kılığındaki Mem ile Tacin'in yanlarına gittiler. Onları ayıltmaya çalışırken ikisinin de erkek olduğunu fark ettiler.
Bu anda da Siti Tacdin’e , Zin de Mem’e aşık olmuştur. Siti ile Zin bu bayan kıyafetli iki erkeği iyice süzerek, onlar fark etmeden her ikisi de kendi yüzüklerini onların parmaklarına geçirip yabancıların gelmesi ile oradan ayrıldılar.
Mem ile Tacdin ayıldıktan sonra parmaklarındaki yüzükleri fark ederler. Tacdin Mem'in parmağına takılmış üzerinde Zîn yazılı yüzüğü görür. Tacdin Mem'in parmağına doğru elini uzatınca Mem de onun parmağında bulunan üzerinde Sitî yazılmış olan yüzüğü görür. İkisi de bu yüzükleri parmaklarına Siti ve Zin'in takmış olduklarını anlar.
Sitî ile Zîn dadıları olan Heyzebun'a bu olayları anlatırlar. Dadıları bir hekim kılığına girerek hasta olan Mem ve Tacdin'in yanına varıp, Sitî ve Zîn'inde onlar gibi yandığını söyler ve yüzükleri geri ister. Tacdin yüzüğü geri verir. Fakat Mem 'bununla yaşıyorum' ondan bana kalan tek diyerek yüzüğü vermez.
Mem ile Tacdin kalkıp arkadaşlarına durumu anlatırlar. Bunun üzerine Tacdin için Cizre'nin önde gelenleri Cizre Bey'inden Sitî'yi Tacdin’e isterler. Bey, Tacdin'e Sitî'yi verir. Böylece yedi gün yedi gece düğün yapılır.
Aslen Botanlı olmayıp İran'ın bir köyünden olan Bekir, Bey'in bekçisidir. Tacdin Bekir'i hiç sevmez.
Mem ile Zin’in evlenmesine, Bekir türlü hilelerle engel olur. Mem ve Zin, birbirlerinden ayrı ve çeşitli acılarla dolu günler geçirmektedirler. Fakat iki âşık, Tacdin’in de yardımıyla zaman zaman buluşurlar.
Bekir, Beyi Mem’e düşman edip Mem ile Zin’in evlenmesine engel olmak üzere, Bey’i Mem’e karşı sürekli kışkırtmaktadır. Bekir, Bey'in Zîn'i, Mem'e vermemesi için 'Efendim, Tacdin sizi hiçe sayıp Zîn'i Mem'le buluşturuyor.' der. Bunun üzerine kızan Bey, ' Zîn'i eş olarak Mem'e vermeyeceğim' diye and içer. Bey'in ava çıktığı bir günde Mem, Zîn'i görmek için bahçeye girer. Mem'i gören Zîn birden yıkılıverir yere. Mem bu sırada onu görmez gül ve reyhanları seyreder. Sonra Zîn'i görür ve o da orada bayılır. Bey, avdan dönünce Mem'i bir hırkaya sarılmış bir şekilde bahçede görür. Bey ona, burada ne aradığını sorar. Mem “Beyim, ben hastayım canım sıkıldı gezeyim derken sonra kendimi burada buldum” der. Bey'in yanında bulunan Tacdin hırkanın altında Zîn'in saçlarını görür, durumu anlayan Tacdin, Bey'i ikna ederek meclise doğru götürür. Daha sonra eve gidip Sitî ve çocuğunu evden çıkararak, evi ateşe verir. Mem ile Zîn'in kurtuluşu için Tacdin evini feda ederek bir dostluk örneği sergiler.
Mim ile Zin'in aşklarına engel olmaya çalışan Bekir çeşitli hilelerle Mem ile Bey’in satranç oynamasını sağlar. Mem ile Zin’in aşkını Mem’e itiraf ettirmek üzere bir satranç oyunu düzenler. Amacı, Mem’in kızı Zin'e âşık olduğunu Bey'e fark ettirmektir.
Mem başlangıçta ilk üç oyunu alır. Bekir, Mem'in iyi oynadığını görünce Mem'in dikkatini Zîn’e doğru çevirmenin yolunu bulur. Zîn'i görünce hayallere dalan Mem, Bey'e yenilir. Mem, oyun esnasında Bekir'in de hileleri sayesinde Zin’i sevdiğini Bey’e itiraf eder. Mem’in kızının sevgilisi olduğunu öğrenen Bey, Mem'i zindana atar. Olayı duyan Zin düşüp bayılır. Bir seneye yakın zindanda kalan Mem, Zîn'in hasretine dayanamayıp ölme durumuna gelir. Bu esnada dadı ile Siti gelerek Mem'e affedildiğini söylerler. Fakat Mem zindanda ilâhî aşkı tatmıştır ve bu aşkla ölür. Arkadaşının ölüm haberini alan Tacdin, bütün bu olaylara sebep olan Bekir’i öldürür.
Zin eve dönmeyerek devamlı mezar başında ağlar ve şöyle der:
“Ey vücudumun ve canımın mülkümün sahibi
Ben bahçeyim ,sen de bahçıvan
Senin bahçen sahipsizdir
Sen olmazsan onlar neye yarar
Kaşlar, gözler,zülüfler neyedir
Zülfümü tel tel çekeyim
Sonra yarim sen beni belki değişik görürsün
En iyisi hepsi yerinde kalsın
Hakka emanetim teslim edeyim”
Diyerek yapıştığı mezar taşında canını verir.
Bey, Zîn'i gömmek için Mem'in mezarını açtırarak Zîn'in cesedini Mem'in yanına gömdürdüğü esnada şöyle der:
“Mem, al sana yar."
Mem ve Zîn'in ölümünden sonra Bey, Bekir'in söylediklerine inandığı için pişmanlık duyar, fakat iş işten geçmiştir.
Mem ile Zin aynı mezara konur ve Bekir’in cesedi ayakuçlarına gömülür.
Derler ki, Mem ve Zin’in mezarlarının başından servi ve çam ağacı çıkar ve tam birleşeceklerken, Bekir’in mezarından çıkan ardıç ağacı aralarına girer.
Görevli abi hikayeyi anlattıktan sonra teşekkürlerimizi ilettik. Ödevim sayesinde annem ile yapmış olduğumuz araştırmayla kendi yöremize ait yaşanmış bir hikayeyi öğrendik. Yaşadığım sürece boyunca bu unutulmaz hikayeyi hep hatırlayacağım.
Emir Civan A.
Orgeneral Edip Başer İlkokulu -2021
MADEN DAĞI DUMANDIR (ELAZIĞ)
Yoğun bir iş çalışmasından sonra babam, bizi birkaç günlüğüne Diyarbakır ve çevresindeki illeri gezmek için götürdü. Yol uzun olduğu için bazı güzel yerlerde durup oraların fotoğraflarını çekiyorduk. Diyarbakır’a gidene kadar babamla birlikte çoktan bir sürü güzel fotoğraf toplamıştık bile.
Diyarbakır’a ulaştığımızda güzelce dinlendikten sonra Hasan Paşa Hanı’nda güzelce bir kahvaltıyla güne başladık. Diyarbakır’ı güzelce dolaştık. Tarih kokan şehirden sonra Elazığ’a gittik.
Elazığ’ı dolaştıktan sonra babamla birlikte kahvehanede oturan amcaların yanına gittik. Uzun güzel bir sohbetten sonra amcalardan bu yöreye ait bir hikaye olup olmadığını sorduk. Amcalardan biri bize Elazığ yöresine ait olan ‘Maden Dağı Dumandır’ türküsünün hikayesini anlatmaya başladı:
“Köyde Ali ile Gülsüm birbirlerini sevmektedirler. Ali babasının sağlığında Gülsüm’le evlenmesi için söz almış. Fakat Ali’nin Gülsüm’ü alabilmesi, Gülsüm ile nişanlanıp evlenebilmesi için yüklü bir başlık parası gerekmektedir.
İşte o zaman Ali’yi kara düşünceler sarmıştır. Ali, bu parayı biriktirmenin çok zor bir iş olduğunu da bilmektedir. Kara kara bu parayı nasıl biriktireceğini düşünmektedir. Nihayet Ali kararını verir ve başlık parasını biriktirmek için İstanbul’a çalışmaya gider ama oradan eli boş döner. İstanbul'da da başlığa yetecek parayı biriktirememiştir. Gülsüm’ün babası da aslında kızını Ali’ye değil İlyas Ağa denilen bir zenginin oğluna vermek istemektedir. Gülsüm’ün anası da, kızının Ali’yle evlenmesini istemektedir. O da dürüstlüğe, efendiliğe ve sevgi dolu yüreğe sahip olan Ali’yi takdir etmektedir. Ali’nin anası, Gülsüm’ü istemeye gider ama kızın babası herkesin tahmin ettiği gibi yüklü başlık parasında diretir ve “Bu parayı getirmeyene kızımı iki cihan bir araya gelse yine vermem” diye tutturur. Hem öyle yıllarca da bu paranın denkleştirilmesini bekleyemem” deyip kestirir atar. Köy ahalisi içinde Ali de Gülsüm’ün ağabeyi Mehmet’le çok iyi arkadaştır. Mehmet de kız kardeşinin Ali gibi iyi bir insanla evlenmesinden yanadır. Zaman zaman bu iki samimi can dostu arkadaş oturup düşünürler. Bu başlık parasına bir çözüm bulmaya çalışırlar. Sonunda bir çıkar yol bulurlar.
Mehmet ile Ali bu duruma bir hal çaresi olarak Maden Dağı’ndaki taş ocaklarında işçi olarak çalışmak olduğunu düşünürler. Hiç zaman kaybetmeden hazırlıklarını yapıp taş ocağına çalışmaya giderler. Fakat Gülsüm’ün babası aksilik edip kızı başkasına vermekte diretir. Bu arada Ali, Gülsüm ile haberleşmeye devam etmektedir. Bu haberleşmeler sayesinde kızın babasının bu fikrinden zamanında haberdar olur. Ali bir gün kızın ağabeyi Mehmet ile oturup konuşurlar; durumu ağabeye açıklar ve bunun üzerine Gülsüm’ü birlikte kaçırmaya karar verirler. Kızın ağabeyi de Ali’ye yardım edecektir. Ali, bu kararını uygulamaya koymak için taş ocağındaki yetkili kişiden izin almak ister; ancak iş sahibi bir gün daha çalışıp, ertesi gün gitmesini söyler. Ali de tamam deyip o gün de çalışmaya devam eder. O gün çalışırken oldukça düşüncelidir; aklı fikri Gülsüm’dedir. O dalgınlık halinde çalışırken ateşlemiş olduğu dinamit aniden elinde patlar. Dinamit patlaması sonucu Ali’nin bedeni paramparça olur. Ali, Gülsüm’üne kavuşamadan ölür... Ali’nin battaniyeye sarılı cenazesi köye getirildiği zaman bütün köye bir üzüntü çöker.
Bu üzücü olay sonucunda perişan olan Gülsüm, bir türkü tutturmuş Maden Dağı üstüne. Türkü ki ne türkü… Yürekler yakan bir sevda türküsü bu:
"Maden Dağı Dumandı Deloy Loy Deloy Loy Kibar Yarim
Yolu Dolan Dolandı Deloy Loy Deloy Loy Kibar Yarim
Gitti Yarim Gelmedi Deloy Loy Deloy Loy Kibar Yarim
Yas Gözüme Dolandı Deloy Loy Deloy Loy Kibar Yarim
Bu Dağın Ardı Meşe Deloy Loy Deloy Loy Kibar Yarim
Gün Kalka Gölge Düşe Deloy Loy Deloy Loy Kibar Yarim
Beni Yardan Edenin Deloy Loy Deloy Loy Kibar Yarim
Evine Şivan Düşe Deloy Loy Deloy Loy Kibar Yarim"
Bu hikayeyi dinlerken çok üzüldüm. Ali’nin sevdasına dair verdiği önemin bir sonuca ulaşmamasına ve Gülsüm’e kavuşamadan bu dünyadan gitmesine çok üzüldüm.
Yezda K.
Orgeneral Edip Başer İlkokulu -2021
ATATÜRK VE ÇOCUK - Burak Y.
Arabayla Florya semtine giderken gözüm Florya köşküne takıldı. Aklıma Atatürk ile ilgili bir hikaye geldi.
Bir yaz günü Atatürk, Florya Köşküne giderken bir arıza nedeniyle otomobili Kumkapı semtinde duruvermiş. Şoförü onarım uğraşısı içindeyken, civarda oynayan çocuk grubu meraklı bakışlarını arabaya çevirmişler.
Aralarında bulunan 8/10 yaşlarında bir çocuk, Büyük lideri hemen tanımış, sevinçle ilerleyerek, önünde selam durumunda ve tam bir ciddiyetle dikilerek saygısını göstermiş.
Atatürk küçük çocuğu daha yakınına çağırarak sormuş:
_ Niçin bana selam veriyorsun? Sen beni tanır mısın?
Çocuk bütün saflığı ile ve düşünmeden soruyu cevaplamış:
_ Elbette tanırım ya!...Sen hepimizin babası Atatürk değil misin?
Atatürk tekrar sormuş:
_ Peki!...Ama sen daha önce beni hiç görmüş müydün?
Çocuk cevap vermiş:
_ Hayır!... Fakat benim annem yatağımın baş ucuna senin resmini yerleştirmiştir!...Benim gibi küçük ve fakir yetimlerin şefkatli manevi babası olduğunu her zaman anlatır. İşte seni o fotoğraf sayesinde tanıdım ve saygı borcumu yerine getiriyorum!...
Atatürk, şöyle cevap vermiş:
_ Evet!... Ben Atatürk’üm!... Fakat, sen kimsin!...
Çocuk cevap vermiş:
_ Benim adım Artin!...
Ermeni bir yetim çocuğunun bile, kendisine bu derecede bağlı bulunduğuna, o anda Atatürk bile inanamış.
Durumu araştırmak için yanında bulunanlardan birini, yakında bulunan çocuğun evine kadar gönderir. Gerçekten çocuğun anlattığı yerde, Atatürk’e ait kocaman bir resim asılıymış.Çok duygulanan Atatürk, küçük Artin’i kucağına alıp, sevmiş. Çocuğu cömertçe ödüllendirdiği gibi, çocuğun geleceğine de yakın ilgi göstermiş.
BEYOĞLU’NUN HİKAYESİ- Kübra E.
Bu corona günlerinde annemle oturmuş sohbet ediyorduk. İstanbul’un semtlerini sayarken Beyoğlu semtinin adı ilgimi çok çekti. Anneme acaba hangi beyin oğluymuş diye sordum ve internetten araştırmaya karar verdik. Ve birazdan anlatacağım bilgiyi öğrendik.
Venedik'in soylu beylerinden Andrea Gritti İstanbul'a görev için geldiğinde burada bir Rum Ortadoks kadınına âşık olmuş ve onunla evlenmiş. Gritti'nin bu evlilikten çocukları da olmuş. Ancak Andrea Gritti'nin Venedik'te de bir eşi ve bu eşinden çocukları varmış. Dönemin papası Gritti'nin bu evliliğini onaylamamış ve Andrea Gritti İstanbul'daki görevinin bitmesinden sonra Venedik'e dönmüş.
Andrea Gritti'nin gayri meşru çocukları için Venedik'te yaşam oldukça zormuş. Çünkü gayri-resmi evliliğin Venedik'te bir geçerliliği yokmuş. Bu nedenle Andrea Gritti'nin oğlu Alvise Gritti şansını İstanbul'da denemek üzere yola çıkmış.
O sırada Osmanlı tahtında I. Süleyman (Kanuni Sultan Süleyman) bulunmaktaymış. Sultan Süleyman'ın çok kıymetli vezir-i azâmı Pargalı İbrahim Paşa, Alvise Gritti ile yakın arkadaş olmuş. Bu arkadaşlığı oldukça iyi değerlendiren Alvise, öncelikle önemli bir tüccar, ardından da Osmanlı Devleti için çalışan önemli bir devlet adamına dönüşmüş.
Zamanla Müslümanlığı benimseyip Venedik'in de tepkisini üzerine çeken Alvise Gritti İstanbul'da Pera bölgesinde babasına ait olan bir konakta yaşamaktaymış. Gritti Pera'dan her geçtiğinde babasının Venedik'te bey olmasından dolayı kendine "Beyoğlu" geçiyor diye sesleniyorlarmış. Bu nedenle zaman içinde Pera bölgesi Beyoğlu adını almış. Bugün İstanbul'da Pera bölgesine Beyoğlu denir ve bu Bey’in oğlu da Alvise Gritti'den başkası değildir.
ÇAMLICA TEPESİNİN HİKÂYESİ- Ömer Ç.
Dedemle televizyon izlerken tapu ile ilgili bir haber çıktı. Dedemde hikâye çok tabi birden bana Üsküdar’da bulunan Çamlıca Tepesi’nin tapusu kimde biliyor musun diye sordu ve başladı anlatmaya…
Eskiden padişah bir eve misafirliğe gittiğinde hizmet bitip de hükümdar evden ayrılırken kapıda kendisine evin tapusu hediye edilirmiş. Padişah tapuyu usulen alır, sabah da geri gönderirmiş. Padişaha olan bağlılığı ifade eden bu adet yıllarca sürmüş. Bugünkü Çamlıca Tepesi bir aileye aitmiş. Bu ailede padişahın pek haz etmediği insanlarmış. Aileye bir gün haber gitmiş, padişah size yemeğe gelecek diye. Hazırlık yapılmış. Padişah gelmiş. Büyük ve ihtişamlı bir sofra kurulmuş, yemekler yenmiş. Padişah yemeğin bitimine doğru yemek güzelmiş de bu hoşafları koyduğunuz kâseler niye böyle yamuk diye sormuş. Ev sahibi o kâseler Avrupa’dan özel olarak getirtildi diyerek kâseyi övmüş. Yemek bitmiş. Padişah evden ayrılırken her zamanki gibi ev sahibi tapuyu kendisine takdim etmiş. Padişah saraya geri dönmüş. Ertesi sabah olmuş, tapu geri gelmemiş. Kurallar tapu 24 saat içinde gelmediği takdirde bu ev sahibinin evi hemen boşaltması gerektiğine hükmedermiş.
O tapu hiç gelmemiş. Bugünkü Küçük Çamlıca tepesinin de içinde bulunduğu o eve padişah tarafından el koyulmuş. Küçük Çamlıca Osmanlı’dan Cumhuriyet’e oradan da Belediyeye geçmiş. İşte bugünkü sosyal tesislerin bulunduğu yerin hikâyesi böyle…
İşte benim dedem de böyle, tam bir hikaye ansiklopedisi…
GALATA KÖPRÜSÜ HİKÂYESİ - Muhammed Y.
Abim bugün ödev yaparken İstanbul’da ki köprüleri araştırıyordu. O araştırma yaparken benim gözüme çarpan da Galata Köprüsünün hikayesi oldu, haydi hep birlikte öğrenelim.
İlk Galata Köprüsünün yapıldığı tarihlerde Kaptan Magnan adındaki bir Fransız, nehir sularında çalışan altı düz olan gemilerin denizlerde de işleyeceğini iddia ederek, Cygne adlı gemisiyle 15 Ağustos 1855 tarihinde Marsilya limanından ayrılarak İstanbul’a hareket etmiş. O tarihte Sivastopol savaşı yeni bitmiş, İstanbul Avrupa’da ismi çokça anılan bir şehir olmuş. Kaptan Magnan 26 günlük tehlikelerle dolu bir yolculuktan sonra 26 Eylül gece yarısı İstanbul’a ulaşabilmiş. Fransız kaptan ortaya attığı iddiasını kanıtlamış ve kendi adına bir zafer elde etmiş.
Bir gün İstanbul’dayken binlerce kişinin gözleri önünde müthiş bir gösterinin altına imza atmış. Gemisini son hızla ilk Galata Köprüsünün altından başarıyla geçirmiş. Sultan Abdülmecid bu gemiyle ilgilenmiş ve satın aldırarak Adalar’a yolcu getirip götürmesi için işletilmesine müsaade etmiş. Ancak gemi 8 Ekim 1855 tarihinde Adalar’dan aldığı 300 yolcusuyla Sarayburnu açıklarında bir Avusturya gemisiyle çarpışmış, gemi ikiye ayrıldığı halde Kaptan Magnan tarafından Sarayburnu’na kadar gelebilmiş.
GALATA KULESİ EFSANESİ-Nihat O.
Bugün annem ve kardeşim ile birlikte Beyoğlu’na gittik. İstiklal caddesinde yürürken kardeşim Galata Kulesi’ne gitmek istedi. Ben daha önce gittiğim için onun kadar heyecanlı değildim. Ana sınıfına giderken babamla gelmiştik. Kapıdan içeri girdiğimde, danışmadaki abla Galata Kulesi ile ilgili bilgilerin yazılı olduğu bir broşür verdi. Hevesle okumaya başladım.
Efsanevi bir hikayeye göre; Galata Kulesi ve Kız Kulesi birbirlerine aşık iki kuleymiş. İki kule arasında büyük bir boğaz varmış ve bu nedenle kavuşmaları imkansızmış. Günden güne özlemleri gittikçe artan kuleler, bir gün Hezarfen Ahmet Çelebi'nin kuleye tırmanması ile birlikte aralarındaki boğazın artık sorun olmaktan çıkacağını düşünmüşler. Hezarfen Ahmet Çelebi'nin Avrupa yakasından Anadolu yakasına uçmasının nedeni de aslında iki kulenin aşkıymış. Hezarfen Ahmet Çelebi, Galata Kulesi'nin yüzyıllardır biriktirdiği mektupları yanına alıp kanatlanmış ve uçuşu sırasında Kız Kulesi'ne bu mektupları bırakmış. Aşkının karşılıksız olmadığını anlayan Kız Kulesi ise mektuplardan sonra daha da güzelleşmeye başlamış. Galata Kulesi sevgisinin karşılıksız ve tek olmadığını anlamış.
Bu efsaneyi ilk kez duymuştum. Galata Kulesi’nden Kız Kulesi’ni izlerken hayalimde Hezarfen Ahmet Çelebi’nin uçuşu ve mektuplar vardı.
İSTANBUL BOĞAZI-Özal A.
Yaşadığım bu şehir sadece biz Türklere ait değil, yıllar yıllar önce farklı pek çok millet yaşamış bu coğrafyada. Şimdi anlatacağım hikaye de yıllar yıllar öncesine ait bir mitolojik efsane.
İstanbul boğazı yani Bosphorus efsanesi aslında İstanbul’un kuruluşu ile igili bir hikayedir. Kral Byzas’ın anneannesi ve Hera tapınağının rahibesi İo, Yunan mitolojisinde Tanrıların Kralı olarak geçen Zeus ile aşk yaşamaktadır. Zeus ve İo bir gün birlikteyken, Zeus’un eşi ve baş tanrıca Hera durumun farkına varır. Bunu üzerine baş tanrı İo’yu boynuzlu bir ineğe çevirir. Başına diktiği dev, kralın adamları tarafından öldürülünce Hera, İo’nun başına bu sefer bir sinek musallat eder.
İstanbul Boğazını Bosphorus olarak adlandıracak olan hikaye de tam burada başlar. Efsaneye göre İo sinekten kaçarken; yolları, ovaları, dağları ve hatta kıtaları aşar ancak bir türlü kurtulamaz. Sonunda derin bir vadinin kenarına dek gelir: İstanbul Boğazı.
Tam vadiyi geçerken, alan suyla dolar ve İstanbul Boğazı oluşur. Boğaziçi’nin adı böylece oluşur. Eski Yunanca inek geçidi anlamına gelen Bosphorosus ve bugünkü İngilizcede Bosphorus adı böylelikle bügüne dek gelir.
İSTANBUL’UN İLK KURULUŞU-Nilay K.
İstanbul’a ilk kez kimler yerleşmiş hiç düşündünüz mü? Haydi hep birlikte öğrenelim.
Milattan önce 6. yüzyılda Yunanistan'da yaşanan kıtlık nedeniyle Anadolu kıyılarına sürekli göçler olmuş. Bu göçler sırasında kavmini göç ettirmeye karar veren Megaralılar kralı Byzas, o zamanlar yuvarlak cevaplar verip bir şekilde ucundan kıyısından da olsa geleceği tahmin ettiğine inanılan kahinlere nereye gitmesi gerektiğini sorarmış. Kahinler "Körler Ülkesi' nin Karşısına" cevabını verirmiş.
Tam olarak nereye gideceğini anlayamayan Byzas yine de yola çıkmış. Anadolu'ya ege kıyılarından giriş yaptıktan sonra yukarı, İstanbul'a doğru çıkmış. En son bugünkü Kadıköy kıyılarında durmuş ve karşıya, bugünkü Sarayburnu'na bakmış. Sarayburnu yemyeşil, tertemiz, işsiz, el değmemiş bir güzellikteyken Kadıköy pis, kalabalık ve bereketsizmiş. Karşısı bu kadar güzelken bu insanlar burada neden yaşıyor diye düşünürken aklına kahinlerin sözü gelmiş "körler ülkesinin karşısı"
Buradaki insanlar, karşıdaki bu güzellik dururken burada yaşıyorlarsa kör olmalılar diye düşünmüş. Kavmini Sarayburnu'na geçiren Byzas, ilk İstanbul'un temellerini burada atmış. Daha sonra imparatorluklara ev sahipliği yapacağını bilmeden... İşte Khalkedon, mitolojide "körler ülkesi" anlamına gelir.
KANLICA SEMTİ- Aleyna
Bugün Kanlıca’ya yoğurt yemeye gittik. Aslında hep geldiğimiz bir yer burası ama ilk kez burası ile ilgili bir hikaye dinledim yan masadaki teyzeden.
Teyze:
-Efsane o dur ki, padişahın biri vezirlerini çağırarak İstanbul'un havasının en temiz semtinin yerinin tespit edilmesini ister. Vezirler bu zor görevi yerine getirebilmek için haftalarca düşünür sonunda kesilen etlerin çeşitli semtlere asılmasını ve hangi semtte et geç bozulursa o etin olduğu semtin havasının en temiz hava olacağına karar verilmesini isterler. Ve, etler İstanbul'un değişik semtlerine aynı anda asılır. En geç bozulan et Beykoz'un bir semtindedir. Buna göre Beykoz'un bu semtine Kanlıca İsmi verilir.
Ben:
KIZ KULESİ HİKAYESİ- Emir
Ben Üsküdar’da oturuyorum. Ailemle hafta sonları Üsküdar sahiline gider. Kız Kulesini izleriz. Aslında Kız Kulesi ile ilgili bir çok hikaye vardır ama ben en çok birazdan anlatacağım hikayeyi seviyorum.
Bir efsaneye göre Bizans kralı en çok kızını severmiş. Krala bir kahin kızının 18 yaşına bastığında bir yılan tarafından sokularak öleceğini söylemiş. Kral bu kehanete inanmak istemese de hiçbir zaman duyduklarını unutmamış. Kral kızını 18 yaşına geldiğinde daha önceden denizin ortasında yaptırdığı kuleye yerleştirmiş. Kralın düşüncesine göre kehanet edilen yılan, çok sevdiği kızına bu kulede yaklaşamayacakmış. Günlerden bir gün güzel prensesi seven genç bir subay onun en çok üzüm sevdiğini duymuş. Ona bir sepet üzüm götürmeye karar vermiş. Ne var ki sepetin içine sinsice bir yılan girivermiş. Kuledeki hizmetçiler de sepetteki yılanı fark etmemişler. Güzel prensesin usulca odasına giren yılan onu uyurken sokarak kralın kızını öldürmüş.
SÜLEYMANİYE CAMİ’NİN HİKAYESİ- Fatma
Süleymaniye Camisi’ne gittiğimde imamın sesi caminin her yerinde aynı şekilde yayıldığını fark ettim ve internette araştırmaya başladım. Bulduğum hikayeyi sizinle de paylaşmak istiyorum.
Mimar Sinan, cami ve külliyesi 7 senede bitirebildi. Ancak 7 yıllık bu uzun süre Kanuni'nin canını sıkmıştı. Sinan'ın yapıyı neden bir türlü açmadığını anlamamıştı. O sırada her taraftan da dedikodular yağmaya başladı Sultan'a. Kanuni durumu kendi gözleriyle görmek için bir ikindi vakti Süleymaniye'ye gitti. Muhteşem yapının içine girdiğinde Sinan tam da söylendiği gibi caminin ortasında oturmuş nargilesini tüttürmekteydi. Sultan gözlerine inanamadı. Tok sesiyle ve bütün haşmetiyle '' Bu ne iştir Mimarbaşı?'' diye haykırdı. Oysa Mimar Sinan'ın içtiği nargilede tömbeki yoktu. İçtiği sadece suydu. Usta Mimar, nargilenin fokurtularını dinleyerek caminin akustiğini ölçmeye çalışıyordu. Mihraptaki imamın sesini, aynı oranda bütün camiye nasıl ulaştıracağını hesaplıyordu. Bunun için Anadolu'nun değişik köşelerinden 65 tane dev turşu küpü getirtti. Bu küpleri içleri boş, ağızları dışarıya gelecek şekilde kubbenin eteklerine dizdirdi. Ve sonunda amacına ulaşmıştı Mimarbaşı. Sesi, yüzlerce metrekarelik mekanın her köşesine, en iyi şekilde yaymayı başarmıştı. Kanuni'de , Sinan'ın niyetini anlamış, ustasını hemen bağışlamıştı.
SÜLEYMANİYE CAMİ HARCI HİKAYESİ- Halil D.
Merhaba arkadaşlar youtube kanalım için hazırladığım hikayeyi sizinle paylaşmak istiyorum.Süleymaniye cami yapımına önce temel kazmayla başlanmış. Kazmacılar durup dinlenmek bilmiyormuş. Gece gündüz demeden çalışıyorlarmış. Sinan: ‘‘Daha derine, daha derine!’’ diyormuş. Temeller, iyice derine indikten sonra kazım işlemi durdurulmuş ve duvarcılar temeli, kesme taşlarla örmeye başlamışlar. Kışın gelmesi ile Sinan işi durdurmuş ve ustalarla işçilere paralarını vererek memleketlerine göndermiş. Bu sırada, İran Şahı Tahmasb Han'a yapımının bir süre durdurulması caminin yapımından vazgeçildiği biçiminde duyurulmuş. Şah, yapımın durmasını, Kanuni'nin parasının tükenmesine yormuş. Hemen çok değerli mallarla değerli taşlardan oluşan bir sandık dolusu mücevher hazırlatmış. Bunları bir elçi eşliğinde İstanbul'a armağan olarak göndermiş. Padişaha bir de mektup yazmış. Mektubunda şöyle diyormuş Şah: ‘‘Duyduk ki camiyi tamamlamaya gücünüz yetmeyip vazgeçmişsiniz. Size, dostluğumuza dayanarak mal ve para ve mücevher gönderdik. Böylece bizim de hayratınızda katkımız olsun.’’Kanuni, mektuba da armağanlara da çok kızmış. Mimarbaşını çağırtarak değerli taşlarla dolu mücevher sandığını ona vermiş. Elçiye dönerek şunları söylemiş: 'Senin Şahının ne böyle büyük bir camiyi yaptıracak gücü, ne de böyle bir camiyi yapacak mimarı vardır. Ben her ikisine de sahibim. Şahına söyle, onun değerli taşları benim camimin taşları yanında bir hiçtir.’’
Kanuni elçiye bunları söyledikten sonra Mimarbaşı Sinan'a dönmüş:
‘‘Sana verdiğim bu mücevherleri tez yapım alanına götür. Hepsini öteki taşların arasına katıp caminin yapımında kullan.’’
Ertesi gün elçi, yapım alanına gelmiş. Mimarbaşı da oradaymış. Elçinin yapıyı gezmeye geldiğini görünce, mücevher sandığını ortaya getirtmiş. Kapağını açıp içinden iki avuç mücevher almış. Büyük bir taş havanına koymuş ve havan işçileri mücevherleri un ufak etmişler. Mimar Sinan, elçinin hayretten irileşmiş gözlerinin içine baka baka havandaki mücevher parçacıklarını bir avuç kum gibi, işçilerin kardığı harcın içine atmış. Bunu gören elçi orada daha fazla duramamış. O gün de memleketine dönmek için yola çıkmış.
Derlermiş ki, Sinan, gelen mücevherlerden kimilerini minarelerden birinin taşları arasına süs olarak yerleştirmiş. Bu yüzden o minare her güneş vurduğunda pırıl pırıl ışıldamaya başlamış ve mücevherli minare adını almış.
Like atmayı unutmayınJ
ÜSKÜDAR’IN MİS KOKULU SEMTİ ÇİÇEKÇİ- Asel B.
Üsküdar Sarayı’nın bahçesi hep rengarenk, hep mis gibi kokarmış. Açelyadan laleye, ateş çiçeğinden fesleğene, yıldız çiçeğinden akasyaya, kaktüsten güllere her çeşit çiçek varmış. Bu çiçeklerin nereden getirildiği saraya gelenler arasında merak konusuymuş. Öğrenmişler sonra... Üsküdar’da bulunan bir semt ve tam ortasında çiçek tarlası... Renk renk, çeşit çeşit görütüler, kokular... İşte Üsküdar’da bulunan “Çiçekçi” semti adını bu tarladan almış. Ayrıca aydın insanların zaman geçirdiğine inanılan birde kahvehane varmış. Bu kahvehane de ismini mis kokulu çiçek tarlasından alıp “Çiçekçi kahvehanesi” olmuş.
ŞAHİ TOPLARI- Talha E.
Eyüp Sultan’ı çok severim. Pierre Lotti tepesinden Haliç’i izlemeye ise hayranım ama bugün size Eyüp Sultan Meydan’ın da bulunan Şahi topunun hikâyesinden bahsetmek istiyorum.
Fatih Sultan Mehmet Han, İstanbul’un Fethi öncesi, o zamana kadar görülmemiş bir top yapılmasını istemiş. Bu topların çizimlerini ve projesini Fatih Sultan Mehmet yapmış. Bu topları yapmak için bir döküm ustasına ihtiyaç varmış. Fatih, Bizans’ın elinde Urban isimli bir top döküm ustasının olduğunu haber almış. Sultan’ın huzuruna getirilen bu kişi, Fatih’in çizimlerini gördüğünde şaşırmış. Topu dökeceğini ama güllesini yapamayacağını söylemiş. Fatih “Sen topu dök gerisini biz yaparız” demiş. Macar asıllı top döküm ustası Urban ve Osmanlı mühendisleri Mimar Muslihiddin Ağa ile Saruca Paşa, Şahi isimli devasa topları yapmışlar.
Üç ayda dökülen ve 1453 Şubat ayında Edirne’den yola çıkan topların en büyüğü Topkapı önüne yerleştirilmiş. Topun namlu uzunluğu 8 metre, namlu çevresindeki bronzun kalınlığı 20 santim, fırlattığı güllelerin ağırlığı ise, yaklaşık 678 kiloymuş. Bu gülleler, Karadeniz'den getirilen siyah bir taş ve mermerden yapılmış. Bu kadar büyük bir topun bölgeye nakledilmesi hiç de kolay olmamış. Bu top için, 60 öküz tarafından çekilen özel bir araba yapılmış. O kadar ağırmış ki, bu topu hiçbir öküz arabasının taşıyamayacağı hesaplanarak iki parça halinde kalıplara dökülmüş. İstanbul'un kuşatılması için 50'den fazla Şahi topu üretilmiş. Bu topların neredeyse tamamına yakını, bakır ve kalayın karışımıyla elde edilen tunçtan dökülmüş. İstanbul’un fethinde Bizans’ın yıkılmaz denilen surlarını yıkan bu topların rolü çok büyükmüş.
Eğer sizde bu topları görmek isterseniz, bu topların 2’si Rumelihisarı’nda, 2’si Harbiye Askeri Müzesi’nde, 1’i ise Eyüp Sultan Meydanı’nda bulunuyor.
YILANLI SÜTUNUN HİKAYESİ -Zeynep K.
İstanbul ‘da Sultanahmet semtinde bulunan arkeoloji müzesi ziyaretimde bir yılanın üst çenesinin heykeli olduğunu gördüm. Eserle ilgili bilgiyi okuduğumda ise bu eserin yine Sultanahmet Meydan’ında bulunan yılanlı sütunun üç başından birine ait olduğunu öğrendim ve sütunu görmek için meydana gittim. Meydanda iki yaşlı amca banka oturmuş sütun ile ilgili konuşuyorlardı. Hemen anlattıklarına kulak kabarttım.
Amcalardan biri eskiden Yunanistan’da olan bu sütunun İstanbul’a taşındığını söyledi. Bir tılsım olarak görülen sütunun şehri yılanlardan, çıyanlardan ve akreplerden koruduğuna inanılırmış. Diğer amca ise bu sütunun milattan önce 479 yılında 31 Yunan şehir devletinin güç birliği yaparak Perslere karşı kazandıkları zafer sonrasında yapıldığını söyledi. Yılanlı Sütun, bu zaferin anısına ve Apollon onuruna diktirilmiş. Birbirine dolanan yılan gövdelerinin üzerine savaşa katılan 31 Yunan şehrinin isimleri kazınmış. Osmanlı İmparatorluğu ise şehri aldığında uzun zamandır kullanılmayan, bir harabeye dönüşmüş bu alanı meydan olarak kullanmış.
EZO GELİN
1909 yılında, Gaziantep'in Oğuzeli kasabasına bağlı Uruş köyünde doğar Zöhre Kız. Sonraları güzelliğiyle bütün köye nam salınca Ezo yani "Güzel" derler. Evlenecek çağa gelip aşık olduktan, bir de evlendikten sonra "Ezo Gelin" diye de eklerler. Ve farkında olmadan şu an hepimizin şifa diye sarıldığı, mideyi ısıttığı çorbanın da ismini vermiş olurla
Ezogelin çorbasının hikayesi, çorbanın kokusunu aldığınızda hissettiğinizle aynı. Baştan aşağı Anadol
Sevdiği adamla evlenir Ezo Gelin. Hikayesi şanslı başlar aslında. Oldukça mutludur. Ezo için hayat olabildiğince güzeldir, sevdiği adamın yanında, mutlu bir hayatı vardır. Fakat bütün ölümsüz hikayelerde olduğu gibi bu mutluluk uzun sürmez. Ara bozucular, dedikoducular, bu mutlulukta gözü olanlar bozar bu evliliği. Ezo Gelin de ayrılmak zorunda kalır sevdiğinden. Artık Ezo'dur yalnızc
6 yıl boyunca kimseyle evlenmez Ezo Gelin. Peri hikayelerinin efsunluğunda, güzelliği her geçen gün daha bir dillere destan olur. Nice talibi olur, nice aşığı gönlünü başkasına meyledemez bir daha. Lakin Ezo'yu kimse ikna edemez. Ta ki ailesinin de baskısıyla, kendisini genç kızlığından bu yana seven teyze oğlu Memey'e "Olur" deyinceye kadar.
Bu evlilik şimdilerde pek az kullanılan berder usulüne göre yapılır. Ezo'nun abisi de Memey'in kız kardeşiyle evlenir. Ezo'nun Memey'e "Olur" demesindeki detaylardan biri de budur
Ezo, yeniden Ezo Gelin olmuştur. Kendi gibi yüreği de güzeldir Ezo'nun. Memey'le de iyi anlaşır. Fakat artık yüreğinde hiç bilmediği bir duygu vardır. Yoksulluğu, açlığı, aşkı bilen Ezo, gurbet denen şeyi öğrenmiştir. Çünkü Memey, Türkmen oymağında yaşamaktadır ve Ezo da bu evlilikten kelli soluğu Suriye'nin Calabrus ilçesinin Türkiye sınırına yakın Kozbaş köyünde alır. Aşk acısı gitmiş, yerini memleket hasreti almıştı
Ezo Gelin, Suriye'ye gittiği 1936 yılından 20 yıl sonra, 1956 yılında, daha 47 yaşındayken veda eder bu hayata. O zamanlar, çok canlar yaktığı için en iyi bilinen, ince hastalıktır yani veremdir veda etmesinin sebeb
Bu evlilik şimdilerde pek az kullanılan berder usulüne göre yapılır. Ezo'nun abisi de Memey'in kız kardeşiyle evlenir. Ezo'nun Memey'e "Olur" demesindeki detaylardan biri de budur Ezo, yeniden Ezo Gelin olmuştur. Kendi gibi yüreği de güzeldir Ezo'nun. Memey'le de iyi anlaşır. Fakat artık yüreğinde hiç bilmediği bir duygu vardır. Yoksulluğu, açlığı, aşkı bilen Ezo, gurbet denen şeyi öğrenmiştir. Çünkü Memey, Türkmen oymağında yaşamaktadır ve Ezo da bu evlilikten kelli soluğu Suriye'nin Calabrus ilçesinin Türkiye sınırına yakın Kozbaş köyünde alır. Aşk acısı gitmiş, yerini memleket hasreti almıştır.
Ezo Gelin, Suriye'ye gittiği 1936 yılından 20 yıl sonra, 1956 yılında, daha 47 yaşındayken veda eder bu hayata. O zamanlar, çok canlar yaktığı için en iyi bilinen, ince hastalıktır yani veremdir veda etmesinin sebebi
İşte bu aynısı sanki binlerce kez yaşanmış gibi duran hikayeyi ölümsüz kılan, Ezo Gelin'in ölümsüzlük tarifi olan ezogelin çorbasıdır. Derler ki Ezo Gelin güzel olduğu kadar hamarattır, Antep'te, dul kaldığı ve yoksul olduğu zamanlarda evde kalan malzemeleri karıştırarak yapmış ilk kez bu çorbayı. Bir başka hikaye de der ki Ezo Gelin, savaş zamanı yaşanan kıtlıkta bulur bu tarifi, yine evde kalan malzemelerle…
Başpınar Şehit Murat Çınar İlkokulu
seslendirme :Hanifi G.
MENNAN USTA
Diplomasız dahi Gaziantepli Mennan Usta'nın müthiş hayat hikayesi
Herhangi bir makineyi sadece 10 dakika inceledikten sonra aynısını yapabilen Uluslararası makine fuarlarına girmesi yasaklanan, 9 Haziran 2015'de hayata veda eden, Mennan Usta'nın ilginç hayat hikayesi...
Mennan Usta... Gaziantep’e bir Fransız gelir. Tekstilcilere akıl verir: “Makineleriniz yetersiz… Yenileyin, dünya pazarı sizin olsun”En iyi makinelerin Fransa’da olduğunu söyler… Kendi mallarını pazarlar. Dinleyenler arasında bir usta vardır. Kendine özgü lehçesiyle… “Bu adam ne diy?” der. Kafaya takar, makinenin resmine bakar. Demiri eritir, çeliği büker, vidasını, motorunu koyar. Fransızların 3 milyon Euro’ya satacağı makineyi… 50 bin liraya üretir. Yerli piyasaya sunduğu yetmez. Brezilya’ya kadar çeşitli ülkelere yaptığı makineleri gönderir. Bu usta, Mennan Aksoy’dur. Diplomasız dahi! Teçhizat fuarlarına girişi yasaklanmıştır.Uluslararası makine, teçhizat fuarlarına girişi yasaklanmıştır. İlkokulu 9 yılda bitirmiş, bir daha eğitim görmemiştir. Allah vergisi öyle bir akıl ve beceriye sahiptir ki… Makineyi bir görsün, ertesi gün atölyesinde yapımı başlanır. Bu nedenle… Uluslararası makine, teçhizat fuarlarına girişi yasaklanmıştır. Mühendislerin, aylarca çalışarak tasarladığı makineleri, tek başına yapmaktadır. El emeği ve tümü yerli malzemeyle. İster ki… Yerli sermaye gelişsin. Boşa döviz ödeyerek, kazıklanmayalım.
Mennan Usta, “Çeliğe hükmetmeyen, hiçbir şeye sahip çıkamaz” derdi. Öyle bir teknoloji üretti ki…Yoğunluğu düşük triko yaptı.Yazın serin, kışın sıcak tutan bir ürün.Dünya peşinde koştu. Kapıştı. Mennan Usta'ya TÜBİTAK ödüller verdi. ODTÜ, İTÜ gibi üniversitelerde hocalığı düşünüldü. Diploması yoktu!Tasarımını cebinde taşıdığı tebeşirle, yere çizerek anlatırdı. Aklına yetişmek mümkün değildi. Gaziantep’te kanalizasyon atıkları büyük dertti. Çamuru, kokusu şehri bezdirmişti. Belediye yönetimi, dünyayı dolaşır, çareler arar.
Mennan Usta, “ Memleketteki ustalar öldü mü?” diye çıkışır. Okumuş gençleri de alır, yanına… “ Şöyle yapın, bu parçayı, şuraya takın” talimatıyla, kafasına göre sistemi kurar. Kanalizasyon çamuru alınır…Kurutulurken, enerji üretilir. Çıkan küller de asfalta, çimentoya katkı maddesi konulur. Bugün…Antep’te her gün çıkan 160 ton çamurun bertaraf edilmesi Mennan Usta’nın eseridir. Mennan Usta, 9 Haziran 2015'te Hakk'ın rahmetine kavuştu. Vasiyeti; Gençler bilim ışığında yetiştirilsin. İmkânlar verilsin, önleri kesilmesin.
Başpınar Şehit Murat Çınar İlkokulu
Seslendirme: M. Ali G.
BİR TORBA ŞEKER!
Bundan 30 yıl kadar önce, Gaziantep’te helvacılık yapan Ökkeş usta iflas eder. Elinde avucunda ne varsa yitirir. Alacaklarını tahsil edemez, işçilerini çıkarır, iş yerini kapatmak zorunda kalır. Ama bir yerlerden de tekrar başlaması gerekmektedir. Helvacı Ökkeş ustanın cebinde beş parası yoktur. Kalkar, hiç tanımadığı toptan şeker satan bir dükkâna gider. Kendisini tanıtır, helvacılık yaptığını, iflas ettiğini anlatır. Parasının olmadığını, iş yerinin tekrar üretime geçebilmesi için acil bir torba şekere ihtiyaç duyduğunu, ancak şeker parasını helvayı yapıp sattıktan sonra ödeyebileceğini söyler. Şeker satıcısı Bahaddin usta, Ökkeş ustayı dikkatlice dinler, yerinden kalkar, yanında çalışanını çağırır ;“oğlum bir at arabası çağır,20 torba şeker yükleyin, Ökkeş ustamın dükkânına indirin” der. Şekerci Bahattin usta küçük bir kağıda da , isim adres belirtmeden, sadece” 20 torba şeker” yazar, kâğıdı Ökkeş ustaya uzatır, ardından da ”Ökkeş usta sıkma canını!...
Sen şu şekeri al…Kazanını kaynat, helvanı yap, sat!...Ne zaman elin rahatlarsa o zaman gel borcunu öde! ”der. Ökkeş usta şaşkındır, ne diyeceğini bilemez. Bir torba şeker derken, 20 torba şeker bulmuş olmanın heyecanını yaşar. Hiç tanımadığı biri tarafından kendisine güvenilip 20 torba şeker verilmesi karşısında gözleri dolar, hıçkırıklara boğulur. Ökkeş usta şekeri alır, iş yerine döner. Kısa sürede helva üretimine tekrar başlar. Yaptığı helvaları satar, şeker borcunu ödeyecek parayı toparladığında Bahattin ustanın yanına gider. Bahattin usta güler yüzle, ayakta karşılar, çay kahve derken , parayı Bahattin ustaya uzatır;”
Bahattin ustam Allah senden razı olsun, bizi tekrar ayağa kaldırdın ,çark dönemeye başladı ” dediğinde .Bahattin usta;“Yok !...Kazanmanın sebebi ben değilim…Belki vesile olmuş olabilirim ama.. Ne varsa sendendir “der, sonra da yanında çalışanlara;“ Ökkeş ustama 30 torba şeker yükleyin” talimatını verir. Ökkeş usta sözünde durmuş, borcunu ödemiş olmanın huzurunu duyarken, Bahattin usta da karşısında işini tekrar kazanmış, sözünde duran birini görmenin bahtiyarlığını yaşar. Merhamet etmek iyidir. Ancak acımak yetmiyor. Önemli olan ihtiyaç duyana, ihtiyaç duyduğunu, ihtiyaç duyduğu anda verebilmektir.
Başpınar Şehit Murat Çınar İlkokulu
Seslendirme :Nazire G.
- < BEGINNING
- END >
-
DOWNLOAD
-
LIKE(1)
-
COMMENT()
-
SHARE
-
BUY THIS BOOK
(from $80.59+) -
BUY THIS BOOK
(from $80.59+) - DOWNLOAD
- LIKE (1)
- COMMENT ()
- SHARE
- REMIX
- Report
-
BUY
-
LIKE(1)
-
COMMENT()
-
SHARE
- Excessive Violence
- Harassment
- Offensive Pictures
- Spelling & Grammar Errors
- Unfinished
- Other Problem
COMMENTS
Click 'X' to report any negative comments. Thanks!